Zbysław Zając (1933-1985)




elektromechanik, trener, najlepszy sprinter w historii polskiego kolarstwa torowego, wielokrotny mistrz kraju, triumfator zawodów o Wielką Nagrodę Polski, błyskotliwy zwycięzca sprinterskich zawodów w całej Europie (1961-1963), olimpijczyk z Tokio (1964).

Urodzony 9 września 1933 w Rożnie, syn Wincentego i Janiny, absolwent Technikum Elektrycznego w Szczecinie (elektromechanik), trener. Kolarz torowy (172 cm, 72 kg) specjalizujący się w sprincie, reprezentant Czarnych Szczecin 1952-1954 i 1958-1960 (w czasie służby wojskowej CWKS Warszawa 1955-1957) i Ogniwa Szczecin (1961-1965) znajdował się pod stałą opieką trenera kadry narodowej Józefa Kupczaka. Odegrał on wielką, kto wie, czy nie decydującą rolę w zbliżeniu naszego słabego po wojnie kolarstwa torowego do czołówki europejskiej i światowej (wraz z takimi zawodnikami jak Józef Grundman, Lucjan Józefowicz, Wacław Latocha i Augustyn Wachecki, w czasie kiedy dojrzewały już talenty Janusza Kierzkowskiego i Rajmunda Zielińskiego). Jako pierwszy zaczął odnosić efektowne zwycięstwa poza granicami Polski (1961-1963). Triumfował w takich zawodach, jak Puchar Maška (CSRS), Grand Prix NRD, Kopenhagi, Aarhus, Londynu, Coventry, Nottingham, Pragi, Brna. Tylko w jednym 1962 pozostawił w pokonanym polu tej klasy sprinterów, jak Bianchetto i Damiano (Włochy), Burton (Anglia), Simes (USA), Duckert (Dania), Bodnieks (ZSRR), de Graaf (Holandia) czy Beansch (Australia). Wygrywając na znanych torach, po raz pierwszy po wojnie polski torowiec otrzymywał entuzjastyczne cenzurki i oceny zagranicznej prasy i fachowców.

Ceniono jego klasę sportową i zachowanie się na torze. Nic więc dziwnego, że na rewanż wielkich rywali mógł zawsze liczyć. W rezultacie – z udziałem reprezentantów Anglii, Australii, Afryki Południowej, Danii i NRD – odbyły się pierwsze wielkie międzynarodowe zawody na polskich torach (1962), które potem (1963) otrzymały nazwę Grand Prix Polski. W ten sposób powrócono do tradycji warszawskich Dynasów. Wstęp do odnowy kolarstwa torowego, w którym sprinter ze Szczecina odegrał wielką rolę, został dokonany. 10-krotny mistrz Polski: sprint (1957, 1959-1961, 1963-1965), tandemy (1963, 1964), 4 km druż, (1954), 4-krotny wicemistrz w sprincie (1955, 1956, 1958, 1962) i 3-krotny brązowy medalista MP:  km (1958, 1960, 1962). Triumfator zawodów torowych o Wielką Nagrodę Polski w sprincie (1964, 1965), 10-krotny uczestnik MŚ (1955-1956, 1958-1965), ale bez większych sukcesów. Olimpijczyk (1964). Był 5-krotnym rekordzistą Polski w sprincie (ostatnie 200 m) od 11.9 (23 czerwca 1954 Tuła) poprzez wyniki: 11,6 (1956), 11.5 (1956), 11.4 (1958) aż do 11,0 (1 sierpnia 1962 Kraków). Zajmuje 10 m. na liście najlepszych torowców w historii kolarstwa polskiego (1921-1986).

Po zakończeniu kariery zawodniczej (jako trener kadry narodowej) brał czynny udział w budowaniu dalszych postępów i sukcesów naszych torowców. Zasłużony Mistrz Sportu, odznaczony m. in. brązowym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Kawalerskim OOP.

Zmarł przedwcześnie (rak) w Szczecinie 7 stycznia 1985. Kilka lat później (1988) przebudowany i zadaszony (częściowo) szczeciński tor kolarski otrzymał imię Zbysława Zająca.

*1964 Tokio: kolarstwo, torowe, 1000 m ze startu lotnego – 3 m. w przedb. (3 zaw.), 1 m. w rep. elim. (3 zaw.) z czasem 12.31, 1 m. w rep. finałowym (2 zaw.) z czasem 12.09, 1 m. w drugiej elim. (3 zaw.) z czasem 12.06, 2 m. w ćwierćfin. (2 zaw.), odp. z konk., zajmując m. 5-8 (zw. Włoch G. Pattenella).

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 374; Pawlak, Olimpijczycy, s. 294 (tu brak danych dot. kariery sportowej); Tuszyński, Złota księga, s. 89, 129, 134; Tuszyński, Od Dynasów, s. 292; Tuszyński, 100 lat WTC, s. 251 i dalsze; Wasyliszyn, Jubileuszowe asy, s. 65; Wywiad środowiskowy.

Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.