Aleksander Marek Kowalski




dyrektor V Oddziału KKO w Warszawie, jeden z prekursorów hokeja lodowego w Polsce, wieloletni obrońca drużyny narodowej, olimpijczyk z St. Moritz (1928) i Lake Placid (1932), zginął w Lasku Katyńskim.

Urodzony 7 października 1902 w Warszawie, syn Józefa i Leokadii z Kowczyńskich ukończył miejscowe Gimnazjum św. Stanisława Kostki (1924) i Wydział Bankowy Szkoły Głównej Handlowej (1928). Pracę zawodową rozpoczął jako urzędnik w Ministerstwie Kolei i kontynuował ją w Komunalnej Kasie Oszczędności m. st. Warszawy, awansując w 1939 na stanowisko dyrektora V Oddziału KKO.

Jeden z prekursorów hokeja lodowego w Polsce obok takich zawodników jak Adamowski, Tupalski, Rybak, Żebrowski, Kulej. Zawodnik (1923-1933) 5-krotnego mistrza Polski (1927-1931) warszawskiego AZS, 31-krotny reprezentant kraju (1926-1932), czołowy obrońca (znakomite warunki fizyczne 186 cm i 78 kg), strzelec 6 bramek dla barw narodowych. 4-krotnie brał udział w mistrzostwach Europy (2 m. w 1929), 2-krotnie w mistrzostwach świata (1930, 1931), drużyna w której grał zdobyła tytuł akademickiego mistrza świata (1928).

W dowód uznania desygnowany (wraz ze Stogowskim i Adamowskim) do reprezentacji Europy (1930) przeciwko Kanadzie (0:9). Po zakończeniu czynnej kariery sportowej, Kowalski pozostał wierny hokejowi. Był czynnym działaczem PZHL i sędzią. Jak wszyscy maturzyści ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, a w latach 1931-1934 przebywał kilkakrotnie na obozach wojskowych w rejonie Baranowicz, po których odbyciu uzyskał awans do stopnia porucznika. Zmobilizowany 3 września 1939 udał się przez Chełm Lubelski do miejsca przydziału służbowego – ośrodka 13 DP w Równem (3 batalion). Jak wynika z relacji naocznych świadków, 25 września w Dubnie dostał się do niewoli sowieckiej i stamtąd przez miejscowość Niegorełoje wywieziony został do Kozielska. Ostatnia kartka pocztowa pisana stamtąd do rodziny pochodziła z 11 lutego 1940.

Kilka tygodni później na podstawie listy NKWD z 3.4.1940, poz. 31 Aleksander Kowalski został wywieziony do Lasku Katyńskiego i tam zamordowany (3 kwietnia 1940). Zidentyfikowany pod numerem 2129.

*1928 St. Moritz: członek drużyny hokejowej. która po remisie ze Szwecją 2:2 i porażce z Czechosłowacją 2:3 zajęła w grupie elim. 3, miejsce i odpadła z turnieju (zw. Kanada). Skład drużyny – zob. Adamowski Tadeusz.

*1932 Lake Placid: członek drużyny hokejowej, która po porażkach z Kanadą 0:9 i 0:10, USA 1:4 i 0:5 oraz Niemcami 1:2 i 1:4  zajęła 4. miejsce w turnieju na cztery uczestniczące w nim drużyny (zw. Kanada). Skład drużyny – zob. Kowalski Adam.

Bibl.: Tucholski, Mord, s. 142, 593; Rozstrzelani w Katyniu, s. 120; Kryska-Karski, Straty, s. 200; Słownik WF, 1986, z. 2, s.104-105 (Ryszard Wryk); Epitafia, “WPH”, 1989, nr 4, s. 291; Domański, Śladem, s. 31 i dalsze; Krygier, Hokej, s. 7-33; Pół  wieku, s. 55-59; Tuszyński, Przerwany bieg, s. 82-84; Wołkowski, W pogoni, s. 12, 22; Wryk, Straty, s. 58; Wryk,  Akademicki, s. 290 i dalsze; Otałęga J., Ślad na lodzie, “Tempo” 1989, nr 49; Tuszyński, Księga, s. 137-139; Głuszek, Leksykon 1999, s. 238 (tu błędnie zmarł 1941 w Katyniu); Pawlak, Olimpijczycy, s. 130 (tu błędnie ppor. rez.); Zieleśkiewicz, Encyklopedia, s. 112, 287; Porada, Igrzyska, s. 815, 820; CAW: AP 5885.

Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.