Janusz Kierzkowski (1947-2011)

1

Medale igrzysk olimpijskich

1

ps. “Kicha”, przedsiębiorca, najwybitniejszy i najbardziej utytułowany kolarz torowy w dziejach polskiego cyklizmu, specjalista w wyścigu na 1 km ze startu zatrzymanego, mistrz (1973) i medalista mistrzostw świata, trzykrotny olimpijczyk (1968, 1972, 1976), brązowy medalista IO w Meksyku (1968).

Urodzony 26 lutego 1947 w Borku koło Gorzowa Wielkopolskiego, syn Mieczysława i Eugenii z d. Rowieska, absolwent Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu (ul. Trzebnicka). Kolarz torowy (185 cm, 88 kg), wychowanek Sparty Wrocław (1969-1971) i trenera Józefa Grundmana, zawodnik Legii Warszawa (1967-1968) i Dolmelu Wrocław (1972-1977), któremu w dojściu do wielkiej klasy sportowej pomagali również trenerzy: Zbysław Zając, Stefan Borucz, Jerzy Bek, a także Andrzej Trochanowski i Mieczysław Żelaznowski.

Mówi o sobie, że choć urodził się niedaleko Gorzowa – jest wrocławianinem i wszystko co najlepsze, łączy się z tym miastem (młodość i pierwsze “starty” miały miejsce w okolicy Pl. Grunwaldzkiego i ulic Ładna, Piwna, Miła). Najpierw (ze względu na warunki fizyczne) interesował się koszykówką i związany był z pływaniem (przyjemność). Rywalizacji sportowej poddał się jednak na rowerze dzięki najbliższemu przyjacielowi (Zbigniew Stoncel), który już umiał się ścigać i mamie, która z okazji ukończenia podstawówki kupiła mu wyścigowego Hurgana, by mógł dorównać najlepszym. Potem trafił do wspaniałej grupy kolegów we wrocławskiej Sparcie. Tam też spotkał trenera Józefa Grundmana, który przez wszystkie następne lata startów był jego największym autorytetem. Uczył go kolarstwa, zasad obowiązkowości, systematyczności w pracy treningowej (w ciągu pięciu lat nie spóźnił się ani razu na trening). Uczeń okazał się wielkim talentem i mając 19 lat zaczął zagrażać najlepszym naszym reprezentantom w wyścigu na 1 km ze startu zatrzymanego (Wacław Latocha, Augustyn Wachecki), konkurencji, która stała się jego specjalnością. W 1967 podczas treningów polskich torowców we Włoszech przejechał ten dystans w świetnym (wówczas) czasie 1.07.0, ale na mistrzostwach świata (Amsterdam) na 1 km wystąpił jeszcze Wacław Latocha (zdobył tam dla Polski pierwszy medal MŚ).

Już jednak rok później na IO do Meksyku (1968) pojechał o 11 lat młodszy wrocławianin, który wywalczając brązowy medal olimpijski na wiele lat zadomowił się wśród najlepszych kolarzy świata w przedłużonym torowym sprincie. Ale dopiero 22 sierpnia 1973, w 50-lecie startów polskich torowców na mistrzostwach świata, w hali Anoeta w San Sebastian (Kraj Basków), spełniły się marzenia kilku kolarskich pokoleń.26-letni wrocławianin w trzynastym roku swoich startów wywalczył dla Polski pierwszy złoty medal na mistrzostwach świata. W Meksyku, kiedy miał 21 lat, nagły wiatr na ostatniej prostej i moment zawahania odebrał mu najwyższe olimpijskie trofeum. W rok później w Brnie, niepomyślnie wylosował i przegrał z Sartorim (1969), w Leicester (1970) wskutek fatalnych warunków atmosferycznych przerwano konkurencję i dopiero następnego dnia wystartował po dwóch rozgrzewkach (12 lokata). W Varese (1971) był czwarty (najgorsze miejsce dla kandydatów na mistrzów), a w Monachium (1972), gdzie tak bardzo liczył na sukces, zajął dopiero 5 miejsce. Tym razem odebrało mu wielką szansę i złe losowanie i nagłe ochłodzenie. Te wszystkie “mikro przyczyny” ciągnęły się za Polakiem od lat, mimo, że w sportowej rywalizacji stawiał zawsze wszystko na jedną kartę. Postawił jeszcze raz z tym, że znów posłuchał Grundmana i w okresie przygotowawczym, w celu wzmocnienia wytrzymałości szybkościowej wziął udział w wyścigach na szosie. Tym razem już, na szczęście, nic nie stanęło Polakowi na przeszkodzie. Pokonał najgroźniejszych rywali (Rapp, Ponsteen, Ferro, Clark), pobił rekord miejscowego toru (1.07.51) i inaugurując w ten sposób kolarskie mistrzostwa świata w Hiszpanii (kilka dni później triumfowała tam drużyna szosowa i Szurkowski) sprawił, że biało-czerwoni po raz pierwszy, i niestety ostatni, wygrali mistrzostwa zarówno w klasyfikacji medalowej (przed RFN, Belgią i Holandią) jak i punktowej (przed ZSRR i Holandią).

Brązowy medalista olimpijski z Meksyku, był poza tym: 3-krotnym medalistą MŚ – 1969 Brno: 2 m. (1 km), 1974 Montreal: 3 m. (1 km), 1975 Liege: 3 m. (1 km) oraz 6-krotnym finalistą MŚ – 1967 Amsterdam: 5 m. (4 km druż.), 1968 Montevideo: 4 m. (1 km), 1970 Leicester: 5 m. (4 km druż.), 1971 Varese: 4 m. (1 km), 1973 San Sebastian: 4 m. (4 km druż.), 1977 San Cristobal: 4 m. (1 km). 14-krotny mistrz Polski: sprint (1969), tandemy (1967), 1 km ze startu zatrz. (1967-1974, 1976, 1977), 4 km druż. (1967, 1968) zdobył także tytuły wicemistrzowskie: sprint (1970, 1971), 1 km ze startu zatrz. (1975), szosa druż. (1973). Triumfator zawodów torowych o Wielką Nagrodę Polski: 1 km ze startu zatrz. (1968-1971). Najlepszy torowiec w historii kolarstwa polskiego (1921-1986) w rankingu sporządzonym z okazji 100-lecia naszego cyklizmu i 5 w plebiscycie na najlepszych zawodników i trenerów zorganizowanym z tej samej okazji w 1986 (za R. Szurkowskim, S. Szozdą, L. Piaseckim i S. Królakiem). Zasłużony Mistrz Sportu odznaczony m. in. złotym, srebrnym i brązowym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe oraz Krzyżem Kawalerskim OOP. Działacz sportowy (w OZKol Wrocław do 1992).

Zmarł w 20 sierpnia 2011 roku w wieku 64 lat.

*1968 Meksyk: kolarstwo, tor, 1000 m ze startu zatrzymanego – 3 m. na 32 start. z czasem 1.04.63 zdobywając brązowy medal (zw. Francuz P. Trentin – 1.03.91); 4000 m druż. (na dochodzenie) – w elim. Polacy przegrali z CSRS w czasie 4.23.77 (CSRS – 4.21.88), ale uzyskując szósty wynik awansowali do czołowej ósemki; w ćwierćfin. przegrali z RFN w czasie 4.38.91 (RFN – 4.27.14), odp. z konk. zajmując m. 5-8 (zw. RFN – 4.18.94). Partnerami w drużynie byli: W. Latocha, W. Matusiak i R. Zieliński.

*1972 Monachium: kolarstwo, tor, 1000 m ze startu zatrzymanego
– 5 m. na 32 start. z czasem 1.07.22 (zw. Duńczyk N. Fredborg – 1.06.44); 4000 m druż. (na dochodzenie) – w elim. Polacy uzyskali piąty wynik na 22 start. zesp. z czasem 4.29.00, w ćwierćfin. pokonali ZSRR w czasie 4.25.72 (ZSRR – 4.26.75), w półfin. przegrali z NRD w czasie 4.26.39 (NRD – 4.23.14), a w pojedynku o 3-4 m. ulegli W. Brytanii w czasie 4.26.06 (W. Brytania – 4.23.78), zajmując 4 m. (zw. RFN – 4.22.14). Partnerami w drużynie byli: J. Głowacki (w elim.), P. Kaczorowski, B. Kręczyński i M. Nowicki.

*1976 Montreal: kolarstwo, tor, 1000 m ze startu zatrzymanego
– 4 m. na 31 start. z czasem 1.07.660 (zw. K. – J. Grünke NRD – 1.05.927).

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 226 (tu błędnie miejsce urodzenia Boreli); Pawlak, Olimpijczycy, s. 116; MES, t. 1, s. 269 (tu miejsce urodzenia Borela); Porada, Igrzyska, s. 872. 885, 899; Iskier przewodnik, s. 217; Marcinek, Sportowe asy, s. 149; Duński, Od Paryża, s. 319-320 (tu urodzony w Boreli); Tuszyński, Welodrom w blasku złota; Tuszyński, Złota księga, s. 133 i dalsze; Tuszyński, Od Dynasów, s. 416; Wasyliszyn, Jubileuszowe asy, s. 6.