Stefan Adamczak (1892-1939)


chorąży sł. st. WP, instruktor i wykładowca CWSG i S w Poznaniu, trener, mistrz i rekordzista w skoku o tyczce, wieloletni reprezentant Polski, olimpijczyk z Paryża (1924).

Urodzony 27 listopada 1892 w Mansfeld (Niemcy), z zawodu ślusarz, od wczesnej młodości należał do oddziałów ćwiczących Sokoła w Westfalii, wyróżniając się uzdolnieniami lekkoatletycznymi. Tam też po raz pierwszy wziął udział w zawodach la (zlot Sokoła w Kartropie w lipcu 1913) zwyciężając w 6-boju. Tego samego roku (15 października) został powołany do armii niemieckiej (17 pp.).

Walczył na froncie do 13 grudnia 1918 w stopniu sierżanta (był czterokrotnie ranny). Na początku kwietnia 1919 na wieść o wybuchu Powstania Wielkopolskiego przedostał się przez linie niemieckie i wstąpił jako ochotnik do 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 68 pp.). Walczył m.in. na froncie wojny polsko-bolszewickiej, gdzie 19-21 maja 1920, dowodząc kompanią, został ranny pod Królewszczyzną. Po pobycie w szpitalu skierowano go na kurs do poznańskiej CWSGiS, a po jego zakończeniu ponownie na front, gdzie walczył (do 15 marca 1921) w składzie 9 komp. 68 pp. Cała dalsza kariera wojskowa Adamczaka związana była z tą jednostką WP. Tam kształcił się (6 klas gimnazjum) i zdobywał doświadczenie zawodowe (instruktor wf, d-ca plutonu, chor. sł. st. awansowany 1 maja 1921). 6 listopada 1929 został instruktorem i zastępcą komendanta Okręgowego Ośrodka WF w Poznaniu, a w 1938 przeniósł się do Katowic, gdzie objął stanowisko trenera miejscowego ośrodka  sportowego. Wszyscy przełożeni w wielu opiniach służbowych, które się zachowały, podkreślali niezwykłą pracowitość, ofiarność i prawość charakteru Adamczaka, który był także ulubieńcem reprezentacyjnej drużyny lekkoatletycznej Polski w latach 1922-1931. Najstarszy wiekiem potrafił wszystkim narzucić swoją nieustępliwą, zaciętą, piekielną wręcz wolę zwycięstwa (opinia Wojciecha Trojanowskiego).

Z lekkoatletyką zetknął się w Niemczech a pierwszy raz w Polsce startował w sierpniu 1920, kiedy to podczas zawodów żołnierskich uzyskał w skoku o tyczce 2.82 m i tej konkurencji lekkoatletycznej poświęcił się przede wszystkim (biegał jeszcze przez płotki, rzucał dyskiem i startował w wielobojach). Kolejno reprezentował barwy klubów: CWSG i S Poznań (1921-1922), Pentatlonu Poznań (1923-1924), AZS Poznań (1925-1926 i 1931), AZS Warszawa (1927-1930) i Warty Poznań (1932-1935). 14-krotny reprezentant Polski w meczach międzypaństwowych (1922-1931), 10-krotny rekordzista Polski, od 3.23 m (10 czerwca 1923 Poznań) do 3.75 m (14 września 1930 Brno), 10-krotny mistrz Polski: w skoku o tyczce (1921, 1923-1925, 1927-1931) i w 10-boju (1925).

Za zasługi wojenne odznaczony był Krzyżem Walecznych, a za pracę zawodową i osiągnięcia sportowe otrzymał Brązowy i Srebrny Krzyż Zasługi. We wrześniu 1939 najprawdopodobniej w składzie 68 lub 58 pp. stanął do walki z najeźdźcą. Zginął bez wieści w obronie Katowic (choć nie brak przypuszczeń, że mógł zaginąć na wschodzie). Obie wersje śmierci nie mają pokrycia w żadnych dokumentach.

*1924 Paryż: lekkoatletyka, skok o tyczce – w elim. osiągnął 3.20 (min. kwalifik. 3.66 ), odp. z konk. zajmując 15 miejsce (zw. L. Barnes, USA-3.95).

Bibl.: Od Adamczaka do Zasłony; Łoza, Czy wiesz, t. 1, s. 4; Słownik WF, 1985, z. 3, s. 113-114 (Henryk Kurzyński); Głuszek, Leksykon 1999, s. 146: AZS Wspomnienia, s. 7, 10, 93, 107; Gołębiewski, Olimpijskie, s. 261; Polakiewicz, Igrzyska, s. 221; Pawlak, Olimpijczycy, s. 19; Pół wieku AZS, s. 335; Sieniarski, 70 lat, s. 72; Tuszyński, Księga sportowców, s. 13-14; Wryk, Straty, s. 34; Wryk, Akademicki, s. 202 i dalsze; Encyklopedia statystyczna LA, s. 104, 129, 155; Łojewski, Mecze, s. 37, 304; Stefan Adamczak, “Lekka  Atletyka, 1964, nr 4, s. 23; CAW:AP 2219 + 2181 chor.,  KW 1/47, Odrz. 12 czerwca 1935.