Zygmunt Heljasz (1908-1963)




zawodnik i trener, rekordzista świata w pchnięciu kulą (16.05), olimpijczyk z Los Angeles (1932).

Urodzony 21 września 1908 w Poznaniu syn Józefa i Gertrudy Rymarkiewicz zetknął się ze sportem już w pierwszej klasie Gimnazjum im. Marii Magdaleny. Próbował swych sił w piłce nożnej, a nieco później w boksie. Mając świetne warunki fizyczne (188 cm i 100 kg) znalazł się w sekcji bokserskiej poznańskiej Warty, ale startując w wadze ciężkiej nie odniósł większych sukcesów (mistrz okręgu, wicemistrz Polski).

Dopiero za namową czołowego wieloboisty i świetnego instruktora Leona Urbaniaka zaczął uprawiać lekkoatletykę (rzuty) w poznańskiej Warcie, której pozostał wierny przez cały czas sportowej kariery (1926-1936). Podobnie jak Janusz Kusociński, już w 1927 został zaliczony do grupy lekkoatletów przygotowujących się pod opiekę Estończyka Aleksandra Klumberga do IO w Amsterdamie. W czterech kolejnych eliminacjach nie uzyskał jednak wymaganego minimum i na igrzyska (znów podobnie jak “Kusy”) nie pojechał.

Dopiero w końcu 1928 odniósł pierwszy sukces zdobywając 3 tytuły mistrza Polski w kuli (jednorącz i oburącz) i dysku. Od tamtej pory przez wiele lat dzierżył prym, szczególnie w pchnięciu kulą. W tej specjalności był nawet rekordzistą świata: 16.05 osiągnął w Poznaniu 29 czerwca 1932. I był to jego rekord życiowy, który w “drugiej specjalności” – rzucie dyskiem wynosił 47.09 (29 kwietnia 1934 Poznań ). Poza tym był: 18-krotnym  rekordzistą Polski (kula, dysk, kula oburącz), 18-krotnym reprezentantem biało-czerwonych w meczach międzypaństwowych w latach 1929-1935 (35 startów, 13 zwycięstw  indywidualnych) i 14-krotnym mistrzem Polski: w kuli (1928 -1934), w dysku (1931, 1932 , 1935), w  młocie (1931), w kuli  oburącz (1928 , 1929) i  dysku oburącz (1928). Bez  powodzenia wystartował  również podczas I mistrzostw Europy w Turynie (1934) zajmując: w kuli (finał) – 7 m. (14.78) i w dysku – 42.50 (odpadł w eliminacjach).

W wyniku zatargu z PZLA i PKOl Heljasz został skreślony z listy olimpijczyków (1936), a następnie zdyskwalifikowany na okres jednego roku. Wyjechał do Belgii (1937), gdzie objął posadę trenera brukselskiego klubu Beerschot. Po roku powrócił do kraju i do wybuchu wojny zajmował się szkoleniem lekkoatletów katowickiej Pogoni. W latach okupacji (1939-1945) był więźniem obozów koncentracyjnych w Gross-Rosen i Sachsenhausen. Po wojnie przez wiele lat przebywał w Szczecinie, gdzie wyraźnie przyczynił się do mistrzostwa sportowego dwóch naszych średniodystansowców: E. Potrzebowskiego i S. Lewandowskiego.

Zmarł w Poznaniu 12 czerwca 1963.

*1932 Los Angeles: lekkoatletyka, pchnięcie kulą – 9. m. na 15 start. z wynikiem 14.49 (zw. Amerykanin L. Sexton – 16.00); rzut dyskiem – 13 m. na 18 start. z wynikiem 42.59 (zw. Amerykanin J. Anderson – 49.49).

Bibl.: Słownik WF, 1987, z. 2 , s. 85-86 (Henryk Kurzyński); Głuszek, Leksykon 1999, s. 208; Od Adamczaka do Zasłony (przygotowane do druku); Rynkowski, Osiągnięcia, Wyniki; Łojewski, Mecze; Pawlak, Olimpijczycy, s. 93 (tu nieprecyzyjne dane dot. kariery sportowej); Jasiak H., Wspaniali pechowcy, “Lekkoatletyka”, 1989, nr 10.

Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.