Andrzej Badeński (1943-2008)

1

Medale igrzysk olimpijskich

1

producent telewizyjny, jeden z najlepszych czterystumetrowców w historii polskiej lekkoatletyki, brązowy medalista olimpijski z Tokio (1964), wielka indywidualność biegów sztafetowych lat sześćdziesiątych, uczestnik dramatycznego biegu polskiej sztafety 4 x 400 m w Meksyku (1968).

Urodzony 10 maja 1943 r. w Warszawie, syn Mariana (zginął tuż przed końcem Powstania Warszawskiego przy ul. Złotej 51) i Jadwigi Stochowicz, absolwent miejscowego Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Świerczewskiego (1968) i Studium Trenerskiego przy AWF w Poznaniu (1973). Lekkoatleta (173 cm , 68 kg ), którego cała kariera zawodnicza związana jest ze stołeczną Legią (1959-1973).

Na stadionie Wojska Polskiego przebiegł w trampkach po raz pierwszy 200 m w 22.3 sekundy, tam spotkał swego nauczyciela Gerarda Macha, tam zaczął zaspokajać wielką chęć rywalizacji i zwyciężania. A że doszły do tego jeszcze tak indywidualne cechy, jak sumienność i pracowitość oraz „serce jak dzwon” (specjalne predyspozycje biegania na tzw. długu tlenowym) doprowadziły niebawem do „wybuchu” talentu na najtrudniejszym sprinterskim dystansie 400 metrów. Był najniższym z piątki znakomitych czterystumetrowców (Grędziński, Balachowski, Jaremski, Werner), z których nazwiskami związane są wspaniałe pojedynki polskiej sztafety. Ale sercem do walki przewyższał chyba wszystkich swoich kolegów. I choć w biegu indywidualnym na IO w Tokio zdobył brązowy medal (była to sensacja i wielka niespodzianka zarazem), to jednak najbardziej utkwiła w pamięci kibiców (i zawodnika także) jego walka o medal na ostatniej zmianie sztafety 4 x 400 m w Meksyku (w biegach indywidualnych pobił tam trzykrotnie rekord Polski na 400 m).

W beznadziejnej zdawałoby się sytuacji, podjął bezpardonową walkę z Niemcem (Jellinghaus) o brązowy medal (Amerykanie i Kenijczycy byli już poza naszym zasięgiem). Na finiszu wykonał rozpaczliwy rzut na taśmę i – jak sam twierdził – „mdlejąc byłem szczęśliwy”. Był przekonany, że medal jest nasz. Innego zdania byli jednak sędziowie, choć polska sztafeta uzyskała ten sam czas 3.00.5. Nikt nigdy nie dowiedział się, dlaczego w takiej sytuacji nie przyznano dwóch brązowych medali. Badeński odzyskał przytomność dopiero w szpitalu i był tak oszołomiony decyzją sędziów, że nie mógł nawet… zapłakać. I nigdy nie uwierzył w przegraną z Niemcem.

40-krotny reprezentant Polski w meczach międzypaństwowych 1961-1973 (77 startów, 17 zwycięstw indywidualnych), 27-krotny rekordzista kraju (400 m i sztafety: 4 x 400 m – klubowa i reprezentacyjna, 4 x 200 m reprezentacyjna oraz sztafeta szwedzka klubowa i reprezentacyjna) i 10-krotny mistrz Polski: 400 m (1962-1965, 1967), 4 x 400 m (1963, 1965, 1966) i 4 x 100 m (1965, 1969). Rekordy życiowe: 100 m – 10.4 (21 września 1966 Radom), 200 m – 20.7 (24 maja 1964 Jena) i 21.28 (15 sierpnia 1964 Londyn), 400 m – 45.4 (17 października 1968 Meksyk) i 45.42 (18 października 1968 Meksyk), 800 m – 1.49.3 (16 sierpnia 1970 Warszawa).

4-krotnie brał udział w mistrzostwach Europy (1962, 1966, 1969, 1971) zdobywając podczas nich 3 medale: złoty w sztafecie 4 x 400 m (3.04.5) i srebrny w biegu na 400 m (46.2) podczas mistrzostw w Budapeszcie (1966) oraz srebrny w sztafecie 4 x 400 m. (3.03.6) podczas mistrzostw w Helsinkach (1971). 3-krotnie startował w Europejskich Igrzyskach Halowych.(1967, 1968, 1969) i również 3-krotnie w Halowych mistrzostwach Europy (1970, 1971, 1972) podczas których zdobył 9 medali, w tym dwukrotnie złoty w biegu na 400 m (1968, 1971) i pięciokrotnie złoty w sztafetach.

Był również 3-krotnym uczestnikiem finału Pucharu Europy (1965, 1967, 1970). Wygrał podczas tych zawodów bieg na 400 m (45.9) w Stuttgarcie (1965) oraz dwukrotnie triumfowała polska sztafeta 4 x 400 m w Kijowie (1967) i Sztokholmie (1970). Zasłużony mistrz sportu.

Zmarł 28 września 2008 roku.

*1964 Tokio: lekkoatletyka, 400 m – 1. w III przedb. (8 zaw.) z czasem 46.4, 1. msc w II ćwierćfin. (8 zaw.) z czasem 46.5, 2. msc w II półfin. (8 zaw.) z czasem 46.2, 3. msc w finale (8 zaw.) z czasem 45.6 (zw. Amerykanin M. Larrabee – 45.1) zdobywając brązowy medal; 4×400 m – 2. w II przedb. (4 zesp.) z czasem 3.07.2, 6. msc w finale (8 zesp.) z  czasem 3:05.3 (zw. USA – 3.00.7). Partnerami w sztafecie byli: M. Filipiuk, I. Kluczek i S. Swatowski.

*1968 Meksyk: lekkoatletyka, 400 m – 1. msc w II przedb. (6 zaw.) z czasem 45.5 , 2. msc w IV ćwierćfin. (8 zaw.) z czasem 45.6, 3. msc w I półfin. (8 zaw.) z czasem 45.4, 7. msc w finale (8 zaw.) z czasem 45.5 (zw. Amerykanin L. Evans – 43.8 ); 4 x 400 m – 1. w II przedb. (4 zesp.) z czasem 3.03.0, 4. msc w finale (8 zesp.) z czasem 3.00.5 (zw. USA – 2.56.1). Partnerami w sztafecie byli: J. Balachowski, S. Grędziński i J. Werner.

*1972 Monachium: lekkoatletyka, 400 m – 1. w przedb. (8 zaw.) z czasem 46.21, 2. msc w ćwierćfin. (7 zaw.) z czasem 46.19, 8. msc I półfin. (8 zaw.) z czasem 46.38 , odp. z konk. ( zw. V. Matthews, USA – 44.66); 4×400 m – 1. w III przedb. (6 zesp.) z czasem 3.02.5 , 5. msc w finale (8 zesp.) z czasem 3.01.1 (zw. Kenia – 2.59.8 ). Partnerami w sztafecie byli: J. Balachowski, Z. Jaremski i J. Werner.

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 151; Pawlak, Olimpijczycy, s. 24; Duński, Od Paryża, s. 28-29; Łojewski, Mecze mężczyzn, s. 37, 305; Kurzyński, Indeks LA 1957-1970 (oprac. niepubl.); MP mężczyzn 1945-2002 (oprac. PZLA niepubl.); Encyklopedia (Statystyczna) LA, s. 25, 27, 96, 97, 114-116, 118, 120-124, 126, 127, 129, 151; Die Geschichte der olympischen Leichtathletik, t. 2 , s. 253, 255, 295, 338, 340, 377-378; Mistrovstvi Evropy 1934-1974 , s. 58-60, 96-98; European Indoor Handbook, s. 28, 29, 50, 51; MES, t. 1, s. 56 (tu nieprecyzyjne dane dot. tytułów mistrza Polski i ilość rekordów Polski).