Grzegorz Lato

2

Medale igrzysk olimpijskich

1
1

ps. „Bolek”, trener, piłkarski rekordzista, trzykrotny uczestnik mistrzostw świata (dwa brązowe medale), król strzelców MŚ 1974, złoty (1972) i srebrny (1976) medalista olimpijski, senator RP, prezes PZPN.

Urodzony 8 kwietnia 1950 w Malborku, absolwent Technikum Mechanicznego w Mielcu (1969) i Szkoły Trenerów PZPN (1996). Piłkarz (175 cm, 71 kg), napastnik: Stali Mielec (1964-1980), belgijskiego KSC Lokeren (1980-1982), CD Atlante Mexico City (1982-1984) i kanadyjskiej Polonii Hamilton (1984-1991). Główna jego część kariery sportowej związana jest ze Stalą Mielec (trener Andrzej Gajewski) w której barwach rozegrał (1968-1980): w II lidze 23 mecze (i zdobył 6 bramek) i w I lidze 272 mecze i 111 bramek oraz zdobył dwa tytuły mistrza Polski (1973, 1976); król strzelców ligi: 1973 /13/ i 1975 /19/.

Kiedy debiutował w reprezentacji (1:3 z RFN na stadionie X-lecia w Warszawie w 1971), nie miał najlepszej prasy. Szybko jednak z „jednonożnego piłkarza” i „niezdarnego szybkobiegacza” (najczęstsze określenia prasowych krytyków) wyrósł napastnik, który stał się symbolem „totalnego futbolu” Polaków w latach siedemdziesiątych. Z jego nazwiskiem nierozerwalnie związane są wszystkie sukcesy z tego okresu. Wprawdzie podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium (1972) wystąpił tylko w najsłabszym meczu z Danią (1:1), ale już rok później w spotkaniu z Anglią na Wembley, to z jego podania strzelił pamiętną i decydującą bramkę Jan Domarski, dzięki której mogliśmy pokazać na mistrzostwach świata w RFN „nowe oblicze” naszej reprezentacji, której był asem atutowym i królem strzelców MŚ 1974 (pierwszy i jedyny z Polaków).

W dalszych latach nie osiągnął już wprawdzie tak spektakularnych sukcesów, ale to on był najlepszym polskim zawodnikiem podczas IO w Montrealu (zdobył w przegranym meczu finałowym honorową bramkę), a w kolejnych dwóch Mundialach (1978, 1982) strzelił jeszcze 3 bramki (zdobył ich w sumie na MŚ podczas 20 spotkań i 1800 minut – 10) i po raz drugi występując w „małym finale” (grał już w drugiej linii) zdobył brązowy medal (1982). W sumie rozegrał w reprezentacji 100 spotkań (+ 3 nieoficjalne) i strzelił 45 bramek. Pożegnał się z drużyną narodową podczas meczu z Belgią (17 kwietnia 1984). Po zakończeniu kariery zawodniczej poświęcił się pracy trenerskiej: Nord York Rockets (1989-1990), Stal Mielec (1991-1993), Olimpia Poznań (1993-1995), Amika Wronki (1995-1996), Widzew Łódź (40 dni na początku sezonu 1999/2000). Od sierpnia 2000 wiceprezes Stali Mielec, od 23 września 2001 senator RP (z ramienia SLD).

Bardzo aktywnie włączył się w działalność Klubu Wybitnego Reprezentanta Polski zostając jego prezesem. „Piłkarz Roku” w plebiscycie tygodnika „Piłka Nożna” (1977, 1981). W innym plebiscycie „France Football” na najlepszych piłkarzy Europy (1974) zajął 6 m. Zasłużony Mistrz Sportu, odznaczony m. in. trzykrotnie złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe oraz Krzyżem Kawalerskim (1974) i Oficerskim (1982) OOP.

*1972 Monachium: napastnik drużyny piłkarskiej, która w grupie elim. (4 druż.) pokonała Kolumbię 5:1, Ghanę 4:0 i NRD 2:1, zajmując 1. msc w grupie; w grupie półfin. (4 druż.) zremisowała z Danią 1:1 oraz  zwyciężyła ZSRR 2:1 i Maroko 5:0 zajmując 1. msc w grupie; w meczu finałowym wygrała z Węgrami 2:1 (0:1), zdobywając złoty medal. Lato wystąpił tylko w meczu z Danią. Skład  drużyny zob. – Anczok Zygmunt.

*1976 Montreal:
napastnik drużyny piłkarskiej, która w grupie elim. (3 druż.) pokonała Iran 3:2 i zremisowała z Kubą 0:0, zajmując 1. msc w grupie; w ćwierćfin. zwyciężyła KRL-D 5:0 (Lato zdobył dwie bramki); w półfin. wygrała z Brazylią 2:0; w finale przegrała z NRD 1:3 (0:2) zdobywając srebrny medal. Lato, który wystąpił we wszystkich spotkaniach zdobył w meczu finałowym honorową bramkę. Skład drużyny zob.- Benigier Jan.

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 255 (tu błędnie: zdobył podczas IO w Monachium bramkę w meczu z Marokiem; wystąpił tylko w jednym meczu z Danią); Kto jest kim w Polsce, wyd. IV, 2001, s. 500; EP Fuji: Biało-Czerwoni, t. 20, s. 171, Liga polska, t. 25, s. 174, 185, Herosi Mundiali, t. 8, s. 103; Gowarzewski, Encyklopedia, s. 412; Duński, Od Paryża, s. 486-487; Pawlak, Olimpijczycy, s. 149; Gowarzewski, Biało-Czerwoni, s. 365; Marcinek, Sportowe asy, s. 44-49. Uwaga: „dyktator” piłkarskiej statystyki ogłasza dwie wersje liczby spotkań, które rozegrał  w  reprezentacji Polski G. Lato: w Encyklopedii MŚ (1990) podaje 104, w  pracy Biało-Czerwoni 1921-2001 (2001) – 100 razy.