Fair Play – nadrzędna zasada w sporcie

7 września obchodzimy Światowy Dzień Fair Play – święto ustanowione m.in. przez Międzynarodowy Komitet Fair Play (CIFP). W tym dniu w sposób szczególny na całym świecie promowana jest idea czystej i uczciwej rywalizacji – nadrzędnej wartości w sporcie i codziennym życiu.

Światowy dzień Fair Play to inicjatywa, której celem jest popularyzacja zasady fair play, a także wartości etycznych w sporcie i w życiu.

– Ten dzień jest ważny, ponieważ staramy się uczynić świat miejscem lepszym do życia i dorastania poprzez przykład uczciwej gry w sporcie. Międzynarodowy Komitet Fair Play popularyzuje ideę fair play, tworząc ogólnoświatowy ruch we współpracy ze Związkami Sportowymi, Komitetami Olimpijskimi, klubami młodzieżowymi, szkołami, ale również organizacjami z innych obszarów życia społecznego – podkreśla Jeno Kamüti, prezydent Międzynarodowego Komitetu Fair Play.

Idea Fair Play

Twórca nowożytnego Ruchu Olimpijskiego, baron Pierre de Coubertin mówił: „Najważniejsze w igrzyskach olimpijskich jest nie zwycięstwo, ale udział, podobnie jak w życiu nie jest najważniejszy triumf, ale walka. Nie samo zwycięstwo jest istotne, lecz sprawiedliwa rywalizacja”.

Słowa te w pełni oddają ideę rywalizacji fair play. Takiej, w której liczy się coś więcej niż tylko zwycięstwo, medale oraz towarzysząca temu sława, a w wielu przypadkach także ogromne pieniądze. Fair Play to uczciwa i czysta rywalizacja, szacunek dla przeciwnika, umiejętność godnego świętowania własnych sukcesów, ale też honorowe znoszenie porażek, które są nieodłącznym elementem sportu.

Bieg Fair Play PKOl – przyłącz się do akcji #BiegFairPlay

Polski Komitet Olimpijski tradycyjnie włącza się w popularyzację idei fair play. W tym roku, podobnie jak w poprzednim, organizuje #BiegFairPlay. To wyjątkowe wydarzenie, w którym biorą udział szkoły z całej Polski. Od 7 do 15 września podczas lekcji wychowania fizycznego odbywają się biegi oraz wiele innych wydarzeń o charakterze edukacyjnym. W 2021 r. w I Biegu Fair Play PKOl wystartowało ponad 70 tys. uczniów z 291 szkół. W ubiegłym roku wzięło w nim udział już 800 szkół z całej Polski.

– Wierzymy, że sport, uprawiany zgodnie z duchem fair play, kształtuje moralność i osobowość młodszych i starszych, poprawia edukację oraz wspiera promocję harmonii i pokoju. Z tej okazji zapraszamy nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych w całej Polsce do wzięcia udziału w akcji i zorganizowania w ramach zajęć wychowania fizycznego Biegu Fair Play PKOl. Idea nie polega na biciu rekordów. Celem akcji jest promocja idei fair play wśród jak największej liczby uczniów – mówi Hanna Wawrowska, członkini Europejskiego i Światowego Ruchu Fair Play.

Nagrody za sportową postawę

Polski Komitet Olimpijski od lat aktywnie promuję ideę fair play. Przy PKOl działa Klub, który co roku organizuje Nagrodę Fair Play i zgłasza polskie kandydatury do nagród Europejskiego Stowarzyszenia Fair Play (EFPM) oraz Międzynarodowego Komitetu Fair Play (CIFP). Pod jego patronatem wydano szereg książek, opracowań naukowych i referatów poświęconych fair play w procesie edukacji i wychowania.

Polski Klub Fair Play ma długą i piękną tradycję. Promuje ideę czystej gry, poszanowania prawa, uprawiania sportu bez jakiejkolwiek dyskryminacji i agresji, w duchu przyjaźni i solidarności. Polski Komitet Olimpijski jest wierny zasadom Międzynarodowego Ruchu Olimpijskiego i Karty Olimpijskiej. Propaguje wartości olimpijskie i prowadzi wiele istotnych działań edukacyjnych. Naszym celem jest szeroka promocja idei fair play oraz promowanie właściwych postaw – nie tylko w sporcie, ale też codziennym życiu.

Klub Fair Play PKOl przyznaje nagrody w następujących kategoriach:

  • Nagroda Fair Play PKOl – trofeum honoruje szczególny czyn „czystej gry”, którego dokonał zawodnik lub zawodniczka, zespół sportowy, trener, czy działacz
  • Wyróżnienie indywidualne – za całokształt kariery sportowej i godne życie po jej zakończeniu
  • Wyróżnienie za promocję wartości fair play – dla osób, stowarzyszeń lub instytucji, promujących ideę fair play oraz szczególnie aktywnie działających w zakresie jej upowszechniania i wdrażania
  • Wyróżnienie Fair Play Dziennikarzy Sportowych

Nagrodami Fair Play PKOl zostali uhonorowani między innymi Adam Małysz, Karol Bielecki, Łukasz Kubot, Dariusz Bukowski, Kajetan Kajetanowicz i Jarek Baran.

Więcej: Nagroda Fair Play PKOl – Polski Komitet Olimpijski

Polscy sportowcy i przedstawiciele środowiska sportowego regularnie są doceniani na świecie za swoją postawę oraz pracę w szerzeniu idei fair play. W czerwcu wiceprezes PKOl i były wybitny wioślarz Ryszard Stadniuk został laureatem prestiżowej nagrody Międzynarodowego Komitetu Fair Play im. Jeana Borotra za karierę sportową oraz życie w duchu fair play. W przeszłości wyróżnienie CIFP World Fair Play odbierali m.in. Andrzej Bachleda, Andrzej Grubba, Zbigniew Pietrzykowski, Włodzimierz Lubański, Ryszard Szurkowski, prof. Zofia Żukowska, Janusz Piewcewicz oraz Helena Pilejczyk.

Z kolei laureatami nagrody Europejskiego Komitetu Fair Play są między innymi: himalaiści Adam Bielecki, Denis Urubko, Jarosław Botor, Piotr Tomala, prezes PKOl Piotr Nurowski oraz Magdalena Rejf – wieloletnia sekretarz Klubu Fair Play PKOl.

Członkami władz Międzynarodowego Komitetu Fair Play byli między innymi prof. Kajetan Hądzelek (2004-2016), prof. Halina Zdebska-Biziewska (2016-2018). Obecnie Polskę reprezentuje Hanna Wawrowska.

Historia Nagrody Fair Play PKOl

Inicjatorem Nagród Fair Play był w 1963 r. red. Tadeusz Olszański, ówczesny kierownik Redakcji „Sztandaru Młodych” oraz Tadeusz Konwicki, Jan Strzelecki i Andrzej Ziemilski. Po dyskusji pt. „Bij Mistrza”, „Sztandar Młodych” – wspólnie z Klubem Dziennikarzy Sportowych SDP – przeprowadził pierwszy Plebiscyt na „Dżentelmena Sportu”. Został nim wybitny pięściarz Zbigniew Pietrzykowski. W listopadzie 1977 r. Polski Komitet Olimpijski powołał Komisję Fair Play, która postanowiła corocznie przyznawać nagrody sportowcom, działaczom, kibicom sportowym bądź instytucjom za postawę i promocję fair play.