kpt. art. sł. st. Wojska Polskiego, instruktor i wykładowca CWSG i S, CIWF i AWF, działacz PZLA i PKOl, olimpijczyk z Amsterdamu (1928).
Urodził się 4 marca 1899 w Racławówce, pow. Rzeszów, w rodzinie kolejarskiej (sześcioro rodzeństwa) Tomasza i Zofii Gubernat z której aż czterech synów uczestniczyło w walkach o niepodległość Polski (1918-1920) wybierając potem karierę wojskową. Józef, po służbie w armii austriackiej (ukończył tam Szkołę Oficerów Rezerwy w Ołomuńcu), wstąpił do Wojska Polskiego i przeszedł szlak bojowy z 1 Pułkiem Piechoty Ziemi Rzeszowskiej walcząc m. in. o Lwów (1918). Po zakończeniu działań wojennych (1920) przeniesiony został do 6 pac w Krakowie, po czym, po rocznym kursie podchorążych w Toruniu, pozostał tam, już jako instruktor artylerii, w miejscowym obozie szkół wojskowych tej specjalności. Po zdaniu matury (1922), przeniesiony z kolei do 5 lwowskiego pap (dowódca baterii), skończył kolejny kurs metodyczno-praktyczny i zapowiadał się na wzorowego artylerzystę. Bardzo wczesne zainteresowanie sportem zmieniło jednak charakter jego dalszej kariery zawodowej.
Wybitny lekkoatleta, specjalista w rzucie dyskiem i młotem oraz pchnięciu kulą startował w barwach: Pogoni Lwów (1921-1928), AZS Poznań (1929), AZS Warszawa (1930) i Legii Warszawa (1931). 9-krotny reprezentant Polski w meczach międzypaństwowych w latach 1922-1929 (18 startów, 5 zwycięstw indywidualnych), 13-krotny rekordzista Polski: w kuli – od 11.945 m w 1923 do 13.34 m w 1928 oraz w dysku – od 41.43 m w 1926 do 44.20 m w 1928. 19-krotny medalista mistrzostw Polski, w tym mistrz kraju w pchnięciu kulą (1922, 1923,1926) i rzucie dyskiem (1926, 1927, 1929). Rekordy życiowe: w kuli – 13.35 (21 kwietnia 1928 Kraków) i w dysku – 44.89 (26 sierpnia 1928 Kórnik) i w rzucie młotem – 32.80 (16 października 1927 Przemyśl). Jako niezwykle uzdolniony sportowo oficer został skierowany na roczny kurs w CWSG i S w Poznaniu (1925), po czym objął stanowisko kierownika Ośrodka Wychowania Fizycznego przy Dowództwie IV Okręgu Korpusu (Lwów). Powraca do Poznania (1928), gdzie został instruktorem (lekkoatletyka, boks, gry sportowe) w CWSG i S, która była pierwszą kuźnią kadr sportowych II RP. Wraz z uczelnią (1929) przenosi się do Warszawy (CIWF), zdaje egzamin eksternistyczny (1932), odbywa kurs gimnastyczny w duńskiej miejscowości Ollerup stając się z czasem czołowym organizatorem lekkiej atletyki, wykładowcą, instruktorem i dowódcą kompanii na licznych kursach wojskowych. Poza tym: działacz PZLA i PKOl, sędzia, trener, współautor podręczników sportowych: Zasady nauczania lekkiej atletyki (z Cz. Mierzejewskim i W. Humenem) oraz piłka siatkowa, podręcznik dla gracza i Gry sportowe (z W. Kwastem).
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1931). W warszawskiej AWF (od 1938 zmiana nazwy uczelni dawniejszego CIWF) pracował do chwili mobilizacji w 1939 jako instruktor na stanowisku oficera sztabowego. 24 sierpnia wyjechał do 27 pal we Włodzimierzu Wołyńskim. Tam lub w okolicach miasta dostał się do niewoli sowieckiej i przez Szepietówkę do obozu w Kozielsku. Na podstawie listy transportowej NKWD nr 029/1 z kwietnia 1940, poz. 79, tp. 1927 został wywieziony do Lasku Katyńskiego i tam zamordowany (zidentyfikowany pod nr 1856) – zginął 15 kwietnia 1940.
*1928 Amsterdam: lekkoatletyka, rzut dyskiem – w elim. uzyskał 41.77 m i odp. z konk. (zw. C. B. Houser USA – 47.32).
Bibl.: Epitafia „WPH”, 1990, nr 3-4, s. 390-391; Tuszyński, Księga, s. 25-26; Głuszek, Leksykon 1999, s. 158 (tu błędnie podano rok śmierci 1941); Od Adamczaka do Zasłony; Pawlak, Olimpijczycy, s. 32-33; Słoniewski, Zarys, s. 99-100; Wryk, Straty , s. 35-36; Encyklopedia LA., s. 106-107, 129, 156; Łojewski, Mecze, s. 37, 306; Wyniki MP, s. 17 i dalsze; CAW:AP 1028. Uwaga: akt zmiany nazwiska Baran na Bilewski nr A II Kom. Rządu na m. st. Warszawa 2/272/37 z dnia 4 marca 1938.
