Jan Łazarski (1892-1968)

1

Medale igrzysk olimpijskich

1




ślusarz – mechanik, jeden z najlepszych torowców lat dwudziestych, srebrny medalista olimpijski z Paryża (1924).

Urodzony 26 października 1892 w Krakowie, syn Wawrzyńca (właściciel gospodarstwa rolnego) i Julii. Po ukończeniu szkoły podstawowej, sześciu klas miejscowego gimnazjum (św. Jacka) i odbyciu praktyki w zakresie ślusarstwa (fabryka „L. Zieleniewski i Fitzner – Gamper S.A”) otworzył własny zakład mechaniczny. Chcąc się doskonalić zawodowo wyjeżdża do Szkoły Technicznej  w Ilmenau w Turyngii (kwiecień 1914). Letnie ferie (lipiec 1914) spędza u brata w Paryżu, gdzie zastaje go wybuch I wojny światowej. Poddany jest internowany na północy Francji (Rouen), skąd ucieka (początek 1916) do Szwajcarii, gdzie pod przybranym nazwiskiem Jana Buszka pracuje w fabrykach broni i amunicji aż do powrotu do kraju (1919). Wznawia działalność zamknięty w czasie wojny zakład mechaniczny, a jego właściciel (1920) wstępuje jako ochotnik do Wojska Polskiego (kolumna samochodowa w Krakowie), skąd zostaje zwolniony po zawarciu pokoju z Rosją Sowiecką. Odżywa zainteresowanie rowerem.

15 sierpnia 1919 w Krakowie, gdzie odbywa się zjazd działaczy w celu zorganizowania centralnych władz kolarskich, dwa razy wygrywa (Bieg nowicjuszy, Bieg otwarcia). To początek kariery sportowej (1919-1929), podczas której reprezentował barwy: Krakowskiego Klubu Cyklistów i Motorzystów, a od 1921 Cracovii. Nie przerwał jej (w początkowej fazie) przypadkowy postrzał  z austriackiego rewolweru i Łazarski z kulą w kolanie jeździł na rowerze do końca życia. Był zawodnikiem (podobnie jak większość jego kolegów w tym okresie) wszechstronnym, wyraźnie unikającym specjalizacji. Toteż na „drogowych” mistrzostwach Polski zajmował niezłe miejsca: 1922 (3), 1923  (4), ale z czasem bardziej go porwała walka na torze, gdzie w sprincie zajmował w krajowej rywalizacji następujące lokaty: 1922 (3), 1924 (1), 1925 (1), 1926 (1), 1927 (2). Wejście do krajowej czołówki zawodnika z Krakowa nie było łatwe. Warszawiacy i łodzianie jeździli już na betonie, a w Krakowie nadal był tylko tor ziemny, trudniejszy i wolniejszy. Łazarski słusznie więc szukał „sportowego szczęścia” na Dynasach.

Okazja nadarzyła się w 1923. Podczas pierwszego startu Polaków na torowych mistrzostwach świata w Zurichu zakontraktowano przyjazd do Warszawy zawodników  zagranicznych. W kraju nastąpiła ogólnopolska mobilizacja. I wtedy, po raz pierwszy, Łazarski błysnął w stolicy swoim wielkim talentem. Wygrał nawet z Francuzami, a ci zaproponowali mu szkolenie w Paryżu. Skorzystał z zaproszenia wraz z Sukiennikiem, Garleyem i Langem. W 1924 wygrał już mistrzostwo Polski i stał się… olimpijczykiem. Starty Łazarskiego na mistrzostwach świata (1924-1926) były nieudane. Odpadał z walki już w eliminacjach (sprint). W 1929 zakończył karierę zawodniczą. Jako zasłużony i najstarszy olimpijczyk SKS Cracovia wchodził w skład Rady Seniorów klubu. W czasie okupacji niemieckiej, żołnierz AK, więzień gestapo (przez osiem miesięcy). Po wojnie nadal prowadził zakład ślusarsko – mechaniczny przy ul. Barskiej. Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 11 sierpnia 1968 w Krakowie i spoczywa na Cmentarzu Rakowickim.  

* 1924 Paryż: kolarstwo torowe, sprint – 2. msc w przedb. (3 zaw.) z  czasem (ostatnie 200 m.) 12.8, 2. msc w repesażach (3 zaw.), odp. z  konk. (zw. L. Michard, Francja – 12.8); 50 km (długodystansowy wyścig indywid.) – nie ukończył (miał pomagać Langemu), zw. J. Wilems, Holandia – 1:18,24,0; 4000 m. druż. (na dochodzenie) – w przedb. Polacy pokonali Łotwę w czasie 5.16,0, w ćwierćfin. przegrali z Belgią w czasie 5.16,8 (Belgia 5.12,2), ale weszli do półfin. z najlepszym czasem wśród przegranych; w półfin. zwyciężyli Francję 5.18,0 (Francja 5.19,6), a w finale ulegli Włochom w czasie 5.23,0 (Włochy – 5.15,0) zdobywając srebrny medal. Partnerami byli: J. Lange, T. Stankiewicz i F. Szymczyk.

Bibl.: PSB, t. 18, s. 289 (Kazimierz Toporowicz); Słownik WF, 1972, z. 4 , s. 183-184 (Kazimierz Toporowicz); Tuszyński B., Pierwszy medal dla Polski (w:), Poczet polskich olimpijczyków, Warszawa 1984, z. 1, s. 15-24; Tuszyński, Złota księga, s. 39 i dalsze; Głuszek, Leksykon 1999, s. 261; Pawlak, Olimpijczycy, s. 156; Kronika sportu, s. 911; Brenda Z., Śladami Jana Łazarskiego (w: ) 50 lat Klubu Sportowego „Cracovia” 1906-1956, Kraków 1956, s. 157-161; Duński, Od Paryża, s. 521; CAW:AP 13828, KK i MN -46.