Tadeusz Friedrich (1903-1976)

2

Medale igrzysk olimpijskich

2

trener, jeden z najwszechstronniejszych szermierzy okresu międzywojennego, trzykrotny olimpijczyk (raz w roli rezerwowego – 1924), dwukrotny brązowy medalista w drużynie szablowej (1928, 1932).

Urodzony 7 lipca 1903 w Nowym Sączu, syn Seweryna (wyższego oficera armii austriackiej) i Ireny Kaczkowskiej uczęszczał do szkoły podstawowej i średniej w swej rodzinnej miejscowości, ale maturę otrzymał w Wiedniu, gdzie matka (wraz z drugim synem Juliuszem, późniejszym znanym dyplomatą, osobistym sekretarzem ministra Józefa Becka) szukała schronienia w czasie wojny. Powróciła do Polski (1920) i osiedliła się we Lwowie (mąż po pobycie w niewoli rosyjskiej na Syberii dołączył do rodziny dopiero po 7 latach). Tam Tadeusz Friedrich rozpoczął studia prawnicze (Wydział Prawa UJK) i kontynuował naukę szermierki (rozpoczętą w gimnazjum) w Lwowskim Klubie Szermierzy (1921-1934). Zadebiutował na mistrzostwach Polski we Lwowie (1924) zdobywając 5 m. we florecie i 7 w szabli. Pojechał także na IO do Paryża, gdzie był rezerwowym zawodnikiem drużyny szablowej. Od 1925 miał już stałe miejsce w drużynie narodowej.

W sumie był 9-krotnym mistrzem Polski: w szpadzie (1925-1926), szabli (1925, 1928) i florecie (1926, 1932-1935) oraz 2-krotnym drużynowym mistrzem Polski w szabli (1933-1934). Czterokrotnie startował w mistrzostwach Europy (1930-1931, 1933-1934), zdobywając wraz z kolegami w drużynowym turnieju szabli dwa brązowe medale (1930 Liege, 1934 Warszawa). Najwyższe trofea zdobył na IO. Dolegliwości kręgosłupa jednego z najlepszych i najwszechstronniejszych szermierzy międzywojnia sprawiły, że w 1936 (walcząc w barwach Warszawianki) zakończył karierę zawodniczą. We wrześniu 1939 wraz z Adamem Papée ewakuował się z Warszawy na wschód do Kowla. Powrócił jednak do Warszawy, gdzie pracował w banku. W Powstaniu Warszawskim walczył w formacjach cywilnych. Jesienią 1944 przeniósł się do Krakowa, gdzie zamieszkał na stałe.

Po wojnie włączył się w odbudowę sportu polskiego. Należał do inicjatorów (1945) reaktywowania Polskiego Związku Szermierczego. Był w nim kapitanem sportowym (1946-1956), a następnie działał w kolegium sędziów oraz komisji sprzętu. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie (1948) był  kierownikiem polskiej ekipy szermierczej. Pełnił obowiązki trenera w: Krakowskim Klubie Szermierzy, Budowlanych i Cracovii. Obok szermierki pasjonował się fotografią. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP i Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 10 października 1976 w Krakowie, gdzie też na Cmentarzu Rakowickim został pochowany.

*1924 Paryż – rezerwowy.

*1928 Amsterdam: szermierka, szabla druż. – w grupie ćwierćfin. (4 druż.) Polacy pokonali W. Brytanię 11:5 i USA 9:7, w grupie półfin. (4 druż.) zwyciężyli Belgię 9:7 i Holandię 9:4 oraz przegrali z Włochami 0:16; w pojedynku o miejsca 1-4 Polacy ulegli Węgrom 2:14, a w spotkaniu o 3-4. msc pokonali Niemców 9:7 (Friedrich odniósł 4 zwycięstwa) zdobywając brązowy medal (zw. Węgry). Partnerami w drużynie byli: K. Laskowski, A. Małecki, W. Segda i J. Zabielski.

*1932 Los Angeles: szermierka, szabla druż. – w grupie półfinałowej (4 druż.) Polacy pokonali Meksyk 10:6 (3 zwycięstwa Friedricha) i Danię 9:5, w grupie finałowej (4 druż.) zwyciężyli USA 8:8 – w trafieniach 59:60 oraz przegrali z Włochami 1:9 i Węgrami również 1:9, zdobywając brązowy medal (zw. Węgry). Partnerami w drużynie byli: W. Dobrowolski, L. Lubicz – Nycz, A. Papée, W. Segda i M. Suski.

Bibl.: Słownik WF, 1996, z. 1, s. 90-91 (Ryszard Wryk); MES, t. 1, s. 168; Głuszek, Leksykon 1999, s. 190; Pawlak, Olimpijczycy, s. 71; Wryk, Akademicki, s. 244, 245, 247; Kronika sportu, s. 1001; Poczet polskich olimpijczyków, z. 1, s. 45-54; Łuczak, Szermierka w Polsce w latach 1945-1989, s. 34 i dalsze.