Filozofia igrzysk olimpijskich i ich wyjątkowa oprawa odróżnia je od innych międzynarodowych imprez sportowych. Poprzez muzykę, śpiew, taniec i fajerwerki ceremonie otwarcia i zamknięcia zapraszają do odkrywania kultury kraju, w którym odbywają się igrzyska. Ceremoniał rozpoczęcia i zakończenia igrzysk olimpijskich opracował Pierre de Coubertin, ale był on później wielokrotnie modyfikowany i wzbogacany przez organizatorów kolejnych igrzysk. Obecnie przepisy generalne igrzysk olimpijskich są niezwykle drobiazgowo opracowane i przestrzegane. Stałe elementy ceremonii otwarcia to m.in.: odegranie hymnu narodowego, defilada ekip, symboliczne uwolnienie gołębi, podniesienie flagi olimpijskiej i zagranie hymnu olimpijskiego, złożenie przysięgi olimpijskiej, zapalenie znicza olimpijskiego, program artystyczny. Tylko jeden (ostatni) punkt ceremonii zostawiono gospodarzom, by zrealizowali swe zamierzenia, inwencję i wizję.

Nawiązuje do ideałów humanizmu, pokoju, przyjaźni między narodami. Ceremonia zamknięcia musi odbyć się na stadionie olimpijskim, ostatniego dnia igrzysk (zwykle po wszystkich wydarzeniach). Jej stałe elementy to m.in.: odegranie hymnu narodowego, wniesienie flag narodowych przez chorążych, w takim samym porządku jak podczas ceremonii otwarcia igrzysk (patrz: defilada), parada sportowców (w przypadkowej kolejności), odegranie hymnu Grecji. Przy dźwiękach hymnu olimpijskiego flaga olimpijska jest opuszczana i niesiona przez burmistrza miasta gospodarza Prezydentowi MKOl, który z kolei przekazuje ją burmistrzowi miasta, w którym mają odbyć się kolejne igrzyska za cztery lata. Aby jeszcze bardziej zaznaczyć przejście z jednego miasta do drugiego, kolejnemu gospodarzowi igrzysk poświęca się ośmiominutowy odcinek artystyczny ceremonii zamknięcia. Prezydent MKOl i Komitet Organizacyjny wygłaszają przemówienia końcowe, po których ogień olimpijski zostaje ostatecznie wygaszony.

Przemarsz ekip narodowych podczas ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich. Odzwierciedla zarówno zmieniający się świat, jak i rozwój Ruchu Olimpijskiego. Odbywa się w porządku alfabetycznym, jaki obowiązuje w danym kraju. Na czele ekip idą chorążowie z narodowymi flagami. Tego zaszczytu dostępują mistrzowie. Po raz pierwszy defilada reprezentacji odbyła się podczas Igrzysk IV Olimpiady w Londynie w 1908 roku. Od Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie w 1928 roku defiladę otwiera reprezentacja Grecji, a kończy ekipa gospodarza igrzysk.

Ma białe tło bez obramowania. W jej centralnym punkcie znajduje się symbol olimpijski w pięciu kolorach: niebieskim, czarnym, czerwonym na górze oraz żółtym i zielonym na dole. Koła stanowią emblemat flagi olimpijskiej. Flaga olimpijska została zaprojektowana przez twórcę nowożytnych igrzysk olimpijskich Pierre de Coubertin (1863-1937) i zaprezentowana przez niego podczas Kongresu Olimpijskiego w Paryżu z okazji 20-lecia MKOl. Sześć kolorów na fladze olimpijskiej można odnaleźć na wszystkich bez wyjątku flagach państwowych. Flaga olimpijska po raz pierwszy powiewała na stadionie podczas Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku. Stanowi symbol uniwersalizmu ruchu olimpijskiego i jest wyrazem jedności wspólnoty olimpijskiej. Używana jest podczas publicznych imprez związanych z igrzyskami olimpijskimi.

Pojawił się po raz pierwszy podczas Igrzysk I Olimpiady w Atenach w 1896 roku (pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie). Autorem słów był grecki poeta Kostis Palamas, natomiast muzykę skomponował grecki kompozytor Spiridon Samaras (Spiro Samara). Od tego czasu na każde następne igrzyska komponowano oddzielny hymn. Na 54. sesji MKOl w Tokio w 1958 r. utwór Samary zatwierdzono jako oficjalny hymn olimpijski od igrzysk w 1960 roku (Squaw Valley, Rzym), a partyturę zdeponowano w siedzibie MKOl. Hymn olimpijski odgrywany jest podczas ceremonii otwarcia igrzysk. Poprzedza go symboliczne wypuszczenie w niebo tysięcy gołębi – symboli pokoju. Przy dźwiękach hymnu na maszt wciągana jest flaga olimpijska. Hymn olimpijski odgrywany jest także podczas ceremonii zamknięcia igrzysk oraz oficjalnych uroczystości MKOl.

To wydarzenie sportowe, podczas którego odbywa się współzawodnictwo pomiędzy sportowcami w zawodach indywidualnych i drużynowych, a nie pomiędzy krajami. Igrzyskom towarzyszy bogaty program edukacyjny i kulturalny. Igrzyska Olimpijskie obejmują Igrzyska Olimpiady oraz Zimowe Igrzyska Olimpijskie, przy czym za sporty zimowe są uznawane tylko te sporty, które uprawia się na śniegu lub lodzie. Organizatorem kolejnych igrzysk jest miasto (miasto-gospodarz) wybrane przez MKOl na podstawie zgłoszonej kandydatury. Pierwowzorem nowożytnych igrzysk olimpijskich były igrzyska, które odbywały się w starożytnej Grecji, w Olimpii na Peloponezie (776 rok p.n.e.-393 rok n.e.). Odnowicielem starożytnej idei igrzysk olimpijskich był Pierre de Coubertin (1863-1937) – francuski pedagog, humanista, założyciel i pierwszy prezes Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Dzięki niemu, co cztery lata, od 1896 roku, po przeszło 15 wiekach przerwy znowu odbywają się igrzyska – największe święto sportu. Na pamiątkę pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich 6 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Sportu dla Rozwoju i Pokoju – święto ustanowione w 2013 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ).

To pochodnia przenośna lub jej replika zatwierdzona przez MKOl, przeznaczona do zapalenia ognia olimpijskiego w zniczu olimpijskim. Starożytni Grecy uważali ogień za boski element i utrzymywali wieczne ognie przed swoimi głównymi świątyniami.
W nawiązaniu do tej tradycji na 100 dni przed rozpoczęciem igrzysk olimpijskich zgodnie z olimpijskim protokołem wśród ruin świątyni Hery, w świętym gaju (Altis) w Olimpii, grecka aktorka w asyście szesnastu młodych Greczynek odzianych w białe szaty antycznych kapłanek, dokonuje za pomocą zwierciadła wzniecenia od promieni słonecznych świętego ognia. Następnie organizowana jest sztafeta pochodni z ogniem olimpijskim do miasta – gospodarza igrzysk. Wizja i trasa sztafety, sposób transportu pochodni oraz wybór biegaczy jest każdorazowo ustalany przez Komitet Organizacyjny Igrzysk Olimpijskich; to doskonała okazja do zaprezentowania kultury, tradycji i historii kraju organizatora igrzysk. Podobnie jak greccy wysłannicy, którzy ogłosili święty rozejm olimpijski (pokój boży – ekecheiria) przed igrzyskami w starożytnej Grecji, biegacze niosący płomień olimpijski niosą w swojej podróży przesłanie pokoju.

W dawnej Olimpii zawodnicy oraz sędziowie uroczyście ślubowali przed ołtarzem Zeusa. W nowożytnych igrzyskach olimpijskich po raz pierwszy zaszczyt złożenia przysięgi powierzono belgijskiemu szermierzowi Victorowi Boinowi podczas uroczystego ślubowania w trakcie otwarcia Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku. Od 1972 roku przysięgają również sędziowie, a od 2012 trenerzy. Pierwszą przysięgę olimpijską na igrzyskach nowożytnych napisał Pierre de Coubertin. Z biegiem czasu jej tekst był modyfikowany, aby odzwierciedlić zmieniający się charakter zawodów sportowych.

Osoby i organizacje społeczne zainteresowane osiągnięciami ideałów olimpijskich, kierujące się zasadami i wartościami olimpizmu, niekoniecznie uprawiające sport wyczynowy.

Pięć splecionych ze sobą brzegami kół jednakowej średnicy, w kolorach (w kolejności od lewej do prawej): niebieskim, żółtym, czarnym, zielonym i czerwonym, umieszczonych w dwóch szeregach to jeden z najbardziej rozpoznawalnych znaków na świecie. Według Karty Olimpijskiej – pięć splecionych ze sobą kół jednakowej średnicy symbolizuje unię pięciu kontynentów oraz spotkanie sportowców z całego świata na Igrzyskach Olimpijskich, a ponadto: pokój, braterstwo i uniwersalizm olimpijski. Symbol olimpijski zaprojektował w 1913 roku inicjator nowożytnych igrzysk olimpijskich Pierre de Coubertin, zainspirowany m.in. widokiem flag narodowych na koronie stadionu podczas Igrzysk V Olimpiady w Sztokholmie (1912) – dostrzegł, że kolory na flagach powtarzają się.

Są organizowane od 1924 roku (Chamonix – początkowo pod nazwą I Tydzień Sportów Zimowych). Są numerowane według kolejności, w której się odbywają.

Jest symbolem ciągłości idei olimpijskiej oraz trwałości więzi między igrzyskami w starożytności, a współczesnymi. Znicz po raz pierwszy był zapalony podczas Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie w 1928 roku, ale płomień z Olimpii sprowadzono dopiero w 1936 roku. Znicz olimpijski zostaje zapalony podczas ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich przez ostatniego biegacza w sztafecie z pochodnią z ogniem olimpijskim. Pozostaje on zapalony przez czas trwania igrzysk i gaśnie dopiero podczas ceremonii zamknięcia igrzysk.