Tadeusz Komorowski (1895-1966)




ps. „Bór”, „Gajowy”, „Korczak”, „Lawina”, „Prawdzic”, „Znicz”, gen. dyw. WP, członek grupy jeździeckiej Centrum Wyszkolenia Kawalerii (1923), olimpijczyk z Paryża (1924).

Urodzony 1 czerwca 1895 w Chorobrowie, pow. Brzeżany, syn Mieczysława (administratora tego majątku) i Wandy Zaleskiej. Otrzymał świadectwo dojrzałości w VIII Gimnazjum we Lwowie (1913) i w tym samym roku, służąc w armii austriackiej, rozpoczął studia w wiedeńskiej Akademii Wojskowej (1915), po czym dowodził plutonem na froncie rosyjskim i włoskim. Od listopada 1918 służył w Wojsku Polskim (uczestnik m. in. słynnej bitwy kawaleryjskiej pod Komarowem 31 sierpnia 1920). Potem był kolejno: instruktorem jazdy konnej w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Gnieźnie i w Oficerskiej Szkole Artylerii i Inżynierii w Warszawie (1922-1923), zastępcą dowódcy 8 puł. (1924), komendantem Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie (1926), dowódcą 9 puł. (1928-1938) i wreszcie (od października 1938) komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.

Sam jeździectwo sportowe zaczął uprawiać na początku lat dwudziestych. W grudniu 1923 został członkiem grupy olimpijskiej przy CSK w Grudziądzu i zakwalifikował się do występu nad Sekwaną. W konkursach o Puchar Narodów nie startował. W 1929 Komorowski doznał w czasie zawodów poważnej kontuzji, która przerwała jego karierę sportową (bez skutku leczył się przez kilka miesięcy w Wiedniu i Egipcie). Ale z jeździectwem nie stracił kontaktu. Od grudnia 1935 do sierpnia 1936 kierował przygotowaniami naszej kadry narodowej do IO w Berlinie, gdzie pełnił obowiązki kierownika jeździeckiej reprezentacji Polski.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 był początkowo dowódcą Ośrodka Zapasowego Mazowieckiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii w Garwolinie, a następnie zastępcą dowódcy (płk Adama Zakrzewskiego) kombinowanej Brygady Kawalerii (w walce do 22 września 1939). Od października 1939 w konspiracji: komendant Obszaru Kraków – Śląsk ZWZ (1940-1941), zastępcą Komendanta Głównego ZWZ – dowódcy AK, dowódca AK (od 17 lipca 1943). W dniu 31 lipca 1944 (wraz z Delegatem Rządu RP na Kraj J. S. Jankowskim) podjął decyzję o rozpoczęciu w dniu następnym Powstania Warszawskiego. Mianowany Naczelnym Wodzem (30 września 1944). W niewoli niemieckiej (5 października 1944 do 5 maja 1945), po uwolnieniu przybył do Londynu, gdzie objął stanowisko Naczelnego Wodza PSZ na obczyźnie, pełniąc je do listopada 1946. Premier rządu RP na uchodźstwie (lipiec 1947 – kwiecień 1949), członek Rady Politycznej (do marca 1954), a od lipca 1956 aż do śmierci, wraz z Władysławem Andersem i Edwardem Raczyńskim – członek tzw. Rady Trzech. Odznaczony m.in. trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Virtuti Militari V kl. (1922), Virtuti Militari IV kl. (1944) i pośmiertnie II kl.

Zmarł 24 sierpnia 1966 w Bletchley (hrabstwo Buckingham). Pochowany został na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.

*1924 Paryż: jeździectwo, WKKW indyw. – 26 m. na 44 start. z wynikiem 929 pkt. (zw. Holender A. van der Voort – 1976 pkt.); WKKW druż. – 7 m. na 10 start. ekip z wynikiem 3571.5 pkt. (zw. Holandia – 5297.5 pkt.). Partnerami  Komorowskiego, który startował na koniu „Amon” byli w drużynie: T. Rostwo-Suski, K. Rómmel i K. Szosland (wyniki tych trzech jeźdzców były brane pod uwagę w klasyfikacji zespołowej).

Bibl.: Słownik WF, 2000, z. 1, s. 111-112 (Ryszard Wryk ); Kunert, Słownik konspiracji, t. 2 , s. 90-93; Kryska-Karski, Generałowie, s. 33; Pruski, Dzieje konkursów, s. 70, 73-76; Głuszek, Leksykon 1999, s. 232 (tu błędnie miejsce śmierci Londyn); Pawlak, Olimpijczycy, s. 123; Polakiewicz, Igrzyska, s. 373; Łysakowska, Jeźdźcy olimpijscy, s. 25, 34; Baza danych Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie.