Rafał Fronia, Piotr Tomala, Marek Chmielarski, Jarosław Gawrysiak, Marcin Kaczkan, Krzysztof Stasiak, Grzegorz Borkowski to bohaterowie wyprawy na Broad Peak, którzy po 10 latach pożegnali swojego przyjaciela z gór – Tomasza Kowalskiego, który zginął w 2013 roku biorąc udział w zimowym zdobyciu szczytu ośmiotysięcznika.
– Pomysł zrodził się w ubiegłym roku, kiedy odbyliśmy letnią wyprawę na Broad Peak. Serce nam pękało, kiedy widzieliśmy, że nasz kolega nie jest pochowany w sposób godny. Szukaliśmy finansowania, by móc to zrobić, jednak nikt nie chciał podjąć się tego przedsięwzięcia – powiedział Rafał Fronia, kierownik i pomysłodawca wyprawy. – Tym bardziej dziękujemy Radosławowi Piesiewiczowi, który nie wahał się nawet chwili, kiedy usłyszał naszą historię. Teraz możemy powiedzieć, że Tomek spoczywa w spokoju.
Tomek Kowalski zaginął 6.03.2013 r. w czasie zejścia zimą ze szczytu Broad Peak 8051 m n.p.m. w Karakorum w Pakistanie. Uczestnik wypraw i wspinaczek alpejskich w Alpach, Andach, górach Alaski, Kanady, Afryki, Kaukazu, Tien-szana, Pamiru i Karakorum. Zdobywca 6 szczytów z Korony Ziemi oraz 4 szczytów z wyróżnienia alpinistycznego Śnieżnej Pantery w rekordowym czasie 28 dni w 2011 roku. Ultramaratończyk, zwycięzca wielu rajdów typu adventure race.
– Dawno żadna historia nie wywarła na mnie takiego wpływu. Nie ukrywam, że kiedy ją usłyszałem wiedziałem, że nie mogę zostawić chłopaków z tym samych. Bardzo ich podziwiam i jednocześnie jestem wdzięczny, że poświęcili ponad miesiąc swojego życia, by odbyć tę wyprawę i nie zostawić swojego przyjaciela – skomentował Prezes PKOl, Radosław Piesiewicz. – To także jest misja Polskiego Komitetu Olimpijskiego, by wspierać i pomagać, zwłaszcza w tak wrażliwych i ludzkich, jak ta sprawach – dodał Prezes PKOl.
17 czerwca 2023 roku po uzyskaniu wszelkich zgód ekspedycja wyruszyła do Pakistanu. To wyprawa bez precedensu w historii, nie tyko polskiego, ale i światowego himalaizmu. Ekipa podjęła się zniesienia i pochowania ciała Tomka Kowalskiego, który od 10 lat spoczywał na grani szczytowej Broad Peaku, na wysokości około 8000 metrów nad poziomem morza.
Po dotarciu do bazy rozpoczął się proces aklimatyzacji i wynoszenia do górnych obozów sprzętu niezbędnego do przeprowadzenia tej operacji: tlen w butlach, liny, nosze, specjalny rodzaj sarkofagu dla Tomka, przyrządy do asekuracji.
17 lipca, korzystając z jedynej szansy pogodowej grupa wyruszyła w górę i dwa dni później, 19 lipca, ok godziny 9:30 dotarła do Tomka. Trwająca kilka godzin operacja powiodła się. Udało się znieść Tomka do odnalezionej szczeliny skalno-lodowej i tam dokonano pochówku.
20 lipca cały skład wyprawy bezpiecznie dotarł do bazy.
– Jeszcze nigdy w historii polskiego i światowego himalaizmu nie odbył się pogrzeb na wysokości ośmiu tysięcy metrów, nigdy nie została zorganizowana wyprawa w takim właśnie celu. Kiedy zdałem sobie sprawę, że bardzo chcę to zrobić, skontaktowałem się z rodzicami Tomka. Każde z moich poczynań było z nimi konsultowane. Chciałem, żeby mieli wpływ na to co chcemy zrobić i żebyśmy zrobili to za ich zgodą – powiedział Rafał Fronia, inicjator wyprawy. – Rozpoczęliśmy przygotowania do wyprawy, a naszym celem głównym było to, że każdy z nas ma z niej bezpiecznie wrócić. Chcieliśmy zrobić coś bardzo dobrego, ale przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa. Wspinaliśmy się prawie miesiąc, wykorzystaliśmy jedyną szansę pogodową, wszystko się udało. Tomek już jest bezpieczny. Mam tylko nadzieję, że już nigdy nie trzeba będzie organizować takiej wyprawy – zakończył wiceprezes Fundacji Himalaiści.pl.
Kilka słów o bohaterach:
RAFAŁ FRONIA, Sudecki Klub Wysokogórski, wiceprezes Fundacji Himalaiści.pl, pomysłodawca przedsięwzięcia i kierownik wyprawy. To on zebrał wokół siebie ludzi chcących zrobić coś bezinteresownego. Nie dla prestiżu, a wyłącznie z potrzeby serca. Współzałożyciel Fundacji Hiamaliści.pl, która zajęła się organizacją myśli Rafała.
Uczestnik wielu wypraw w góry najwyższe, w tym, w ramach programu „Polski Himalaizm Zimowy” kilku zimowych: m.in. na Broad Peak w 2011 roku czy Narodowej Wyprawy na K2 w 2017/2018. Wspinał się w Europie, Afryce, Ameryce Południowej oraz w Hiamalajach i Karakorum. Zdobywca trzech ośmiotysięczników: Gasherbrum II, Lhotse i Broad Peak. Wraz z pozostałymi uczestnikami Narodowej Zimowej Wyprawy na K2 2017/2018 wyróżniony Trofeum Fair Play 2018 Polskiego Komitetu Olimpijskiego za „czyn czystej gry”. W wolnej chwili pisze. W dorobku literatury górskiej ukazały się książki: bestsellerowa „Anatomia Góry” i pełna poszukiwania sensu w górskich ścianach „Rozmowa z Górą”, a ostatnio refleksyjny, „Skalny Pielgrzym”, oraz powieść „Pasażer Bezpamięci”. Zawodowo pisze teksty krajoznawcze i tworzy przewodniki turystyczne w Wydawnictwie PLAN dla marki Galileos.
PIOTR TOMALA, Klub Wysokogórski w Katowicach, prezes i współzałożyciel Fundacji himalaiści.pl. Przedsiębiorca, podróżnik, taternik, alpinista i himalaista. Organizator, a także lider i kierownik wielu wypraw w góry wysokie. Ma na swoim koncie wiele przejść dróg sportowych w skałach, Tatrach i Alpach. Kierownik Programu „Polski Himalaizm Zimowy” w latach 2018-2021.
W swojej trwającej ponad 30 lat karierze zdobył wiele szczytów, m.in.: Mt. McKinley, Huascarán, Island Peak, Aconcangua, Alpamayo, Ama Dablam, Lobuche Peak East. Zdobywca dwóch ośmiotysięczników: Cho Oyu i Broad Peak. Wspinał się również na ośmiotysięczniki takie jak: Nanga Parbat, Manaslu, Lhotse, K2 i Dhaulagiri. Był kierownikiem zimowej wyprawy na Batura Sar i uczestnikiem Zimowej Narodowej Wyprawie na K2 2017/2018. Organizował również wyprawy do Peruwiańskiej i Boliwijskiej dżungli, przemierzył ponad 3000 km przez dziką, amazońską dżungle.
Uczestniczył w niebezpiecznej akcji ratowniczej na jeden z najbardziej wymagających ośmiotysięczników – Nanga Parbat, zorganizowanej zimą w Karakorum i Himalajach, by pomóc w zejściu Élisabeth Revol i Tomaszowi Mackiewiczowi.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej Francji, wraz z pozostałymi uczestnikami akcji ratunkowej uhonorowany Dyplomem Fair Play Stowarzyszenia Europejskich Komitetów Olimpijskich, nagrodą Fair Play Polskiego Komitetu Olimpijskiego, Traveler w kategorii „Człowiek/Ludzie Roku” redakcji National Geographic, wyróżniony nagrodą im. Davida A. Sowlesa przez American Alpine Club, laureat plebiscytu Ludzie Roku 2017 Czytelników „Gazety Wyborczej”, wyróżniany nagrodą specjalną, za Wyczyn Roku 2018 podczas Gali Mistrzów Sportu oraz nagrodę Spirit of Mountaineering Commendation przyznaną przez najstarsza na świecie organizacja zrzeszająca środowisko górskie – brytyjski Alpine Club.
MAREK CHMIELARSKI, Klub Wysokogórski w Katowicach. Aktywny wspinacz. Zawodowo zajmuje się szkoleniami i certyfikacją w branży wysokościowej. Przez lata członkiem Kadry Narodowej we Wspinaczce Wysokogórskiej oraz członkiem programu „Polski Himalaizm Zimowy”. Uczestnik Narodowej zimowej wyprawy na K2 2017/18. Zdobywca dwóch ośmiotysięczników: Broad Peak i Gasherbrum II. Wspinał się w rejonach górskich i skalnych m.in.: Afryki, Australii, Nowej Zelandii, Ameryki Północnej. Na co dzień instruktor i pracownik wysokościowy. Tyszanin. Za udział w akcji ratowania Tajwańczyka podczas wyprawy na Broad Peak otrzymał w 2015 Dyplom Fair Play PKOl.
W 2019 roku, wraz z pozostałymi uczestnikami Narodowej Zimowej Wyprawy na K2 2017/2018 wyróżniony Trofeum Fair Play 2018 Polskiego Komitetu Olimpijskiego za „czyn czystej gry”.
JAROSŁAW GAWRYSIAK, Uniwersytecki Klub Alpinistyczny Warszawa. Wspinacz i żeglarz paralotniarz, nurek. Uczestnik 10 wypraw wysokogórskich w tym Zimowej wyprawy „Broad Peak Winter Polish Expedition” w 2010 r. w ramach Programu Polski Himalaizm Zimowy. Organizator, kierownik wyprawy i zdobywca Nanda Devi East w rocznicowej „Nanda Devi East 80 Anniversary Expedition” w 2019 r. Wykładowca i mówca motywacyjny łączący pasję do gór z zawodem kierownika projektów i lidera zespołów.
MARCIN KACZKAN, Klub Wysokogórski Warszawa. Polski alpinista i himalaista. Z wykształcenia elektronik, pracuje na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej.
W 2002 dokonał drugiego polskiego wejścia na Szczyt Zwycięstwa. Jako trzeci Polak otrzymał w 2008 roku tytuł Śnieżnej Pantery przyznawany za zdobycie pięciu siedmiotysięczników byłego ZSRR. Zdobywca dwóch ośmiotysięczników: Nanga Parbat i K2. Uczestnik wyprawy na K2 zimą 2002/2003, gdzie wraz z Piotrem Morawskim i Denisem Urubko osiągnął wysokość 7650 m. Uczestniczył zimowej wyprawie na Broad Peak (2010) oraz letniej wyprawie na K2 (2012) i Gaszerbrum I (2013).
W 2019 roku, wraz z pozostałymi uczestnikami Narodowej Zimowej Wyprawy na K2 2017/2018 wyróżniony Trofeum Fair Play 2018 Polskiego Komitetu Olimpijskiego za „czyn czystej gry”.
KRZYSZTOF STASIAK, Klub Wysokogórski w Lublinie emerytowany górnik strzałowy, instruktor ratownictwa wysokościowego, ratownik górniczy ze specjalnością ratownictwo wysokościowe, ratownik GOPR oraz WOPR. W każdej wolnej chwili wspina się w Karkonoszach, Tatrach, w Alpach, Kaukazie. Na swoim koncie ma osiągnięcia we wspinaczce w górach wysokich Europy. Szczególnie upodobał sobie wspinaczkę lodową. W 2011 r. otrzymał nagrodę „Górskiego Orła” za samotne zimowe wejście na szczyt Matterhorn. Czterokrotnie (w latach 2013-2018) brał udział w wyprawach w Himalaje i Karakorum.
GRZEGORZ BORKOWSKI, Wspinacz, paralotniarz, grotołaz, ratownik medyczny, ratownik GOPR oraz ratownik projektu Bezpieczny Kazbek. Uczestnik wypraw w góry najwyższe w tym Nanga Parbat, Manaslu, Pik Lenina, Chan Tengrii. Członek Programu „Polski Himalaizm Zimowy”. Właściciel firmy wysokościowej.
– Bardzo chcieliśmy dziś tu być, bo to dla nas jest bardzo ważne. Wiele zadziało się od 2013 roku, ale ta sytuacja, że Tomek był tam na górze, wciąż odkryty nie dawała nam spokoju. Nagle, w zeszłym roku, pojawił się Rafał, który nie dość, ze chciał podjąć się pochowania Tomka, to jeszcze pytał nas o zgodę. Dla mnie to był cud. Chcę podziękować bardzo Rafałowi oraz całej ekipie uczestniczącej w tym wyjątkowym wydarzeniu. Pozostawiliście na prawie dwa miesiące swoje rodziny, obowiązki prywatne i zawodowe, aby pojechać bezinteresownie w takim celu. Baliśmy o Was bardzo, bo wiemy, że warunki pogodowe były tam bardzo trudne. Chcę także bardzo serdecznie podziękować Prezesowi Radosławowi Piesiewiczowi, bo taki gest jaki Pan wykonał w naszym kierunku, to jest coś niesamowitego – powiedziała mama Tomka – Alicja Kowalska.
– Dla mnie graniczy to z cudem, bo żeby w jednym czasie, w jednym miejscu spotkało się tylu wspaniałych ludzi, zjednoczonych jakąś altruistyczną ideą, to wspaniałe. Chciałbym żyć tylko między takimi ludźmi jak Wy, dziękuję – dodał tata Tomka – Marek Kowalski.
– To czego dokonaliście to dowód na to, że alpinizm i himalaizm to nie tylko sport, ale styl i doga życia, w której staramy się być lepszymi, fair i ludźmi. Te góry pomagają Wam być wspaniałymi ludźmi, a Wasze postępowanie powinno być stawiane za wzór do naśladowania dla wszystkich ludzi – skwitował Przemysław Kowalski, brat Tomka.
– Naszych nie zostawiamy! Nasi są najważniejsi! – zakończył Radosław Piesiewicz, Prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego.
PKOl
Fot.: PKOl – Piotr Nowak (konferencja), Himalaisci.pl (wyprawa)
—
*Grubson „Na szczycie”
