100 lat temu, 5 lutego 1924 roku zakończył się Tydzień Sportów Zimowych, uznany rok później na Kongresie Olimpijskim w Pradze za I Zimowe Igrzyska Olimpijskie. W Chamonix miał miejsce debiutancki występ polskiej reprezentacji!
Fragmenty przemówienia Barona Pierre’a de Coubertin, wygłoszone przy zakończeniu igrzysk zimowych (pisownia oryginalna – przyp. red.):
„Uważam, że wielu z nas odczuwało by zadowolenie niezupełne, gdybym nie wykorzystał tej sposobności, aby wyrazić podziw i wdzięczność dla wysiłków, poczynionych w celu zapewnienia temu pierwszemu olimpijskiemu turniejowi sportów zimowych najwyższej doskonałości technicznej (…). Z pomiędzy licznych widzów, obecnych na zawodach, wielu ujrzało poraz pierwszy ćwiczenia, których piękna nie podejrzewało. Może zdziwieni zostali ich gwałtownością (…).
Obowiązkiem państwa jest zapewnić normalne jego funkcjonowanie. Sport jest czymś więcej: jest szkołą odwagi, energji i wytrwałej siły woli. W samej istocie jego leży dążenie do przesady, potrzebuje on mistrzostw i rekordów i ta właśnie jego piękna i lojalna brutalność stwarza silne i zdrowe narody (…). Sporty zimowe należą do najczystszych i właśnie dlatego ja osobiście tak pragnąłem, by definitywnie weszły w skład Igrzysk Olimpijskich. One pomogą nam czuwać nad Ideą sportową i wybawić ją ode zła. Przyznaję, że urzeczywistnienie tego zamiaru napotyka na wielkie trudności natury praktycznej, lecz doświadczenie takie, jakieśmy tu przeprowadzili, jest cennym krokiem naprzód. Niech więc wszyscy, co przygotowali jego świetne powodzenie, przyjmą hołd naszej wdzięczności”.
Polska Reprezentacja Olimpijska liczyła w Chamonix 8 osób startujących – narciarze: Szczepan Witkowski, Andrzej Krzeptowski, Franciszek Bujak; patrol wojskowy: Zbigniew Wóycicki, Stanisław Chrobak, Stanisław Kądziołka, Ignacy Daniec (rezerwowy); łyżwiarz Leon Jucewicz. Elżbieta Ziętkiewicz – jedyna Polka w ekipie – nie została dopuszczona do startu w biegach narciarskich w konkurencji mężczyzn, a biegów narciarskich w konkurencji kobiet nie było w programie zawodów. Chorążym reprezentacji Polski był dziennikarz Kazimierz Smogorzewski (reprezentanci nie zdążyli na ceremonię otwarcia z powodu opóźnienia pociągu). Pełnił on także funkcję atachée olimpijskiego. W ekipie obecny był także ówczesny prezes PZN ppłk dr Władysław Osmolski – członek jury patrolu wojskowego. Debiut nie był spektakularny (o najlepszą lokatę postarał się łyżwiarz szybki Leon Jucewicz zajmując 8. miejsce w wieloboju), ale nasza skromna ekipa wyraźnie zaznaczyła swoją obecność w tym zimowym święcie sportowym.
Oprócz stulecia polskiego debiutu olimpijskiego i zimowych igrzysk olimpijskich w ogóle obchodzimy w tym roku kilka okrągłych rocznic, o których warto pamiętać!
- 6 kwietnia – Międzynarodowy Dzień Sportu dla Rozwoju i Pokoju celebrujemy już od 10 lat. Święto zostało ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w związku z pierwszymi w historii nowożytnymi igrzyskami olimpijskimi, które rozpoczęły się dokładnie 6 kwietnia 1896 roku w Atenach. Święto to wyraz uznania dla transformacyjnej mocy sportu i jego ogromnego potencjału w promowaniu pozytywnych zmian społecznych. Tego dnia warto pokazać światu symboliczną białą kartkę – jako wyraz pokojowego manifestu oraz budowania dobrych relacji z ludźmi;
- 23 czerwca – mija 130 lat od założenia Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego na I Kongresie Olimpijskim w Paryżu (1894). Na pamiątkę tego dnia obchodzimy rokrocznie Dzień Olimpijski. To święto jest czymś więcej niż tylko biegiem czy wydarzeniem sportowym. Opierając się na filarach „Ruszaj się, ucz się, odkrywaj – razem dla lepszego świata”, Narodowe Komitety Olimpijskie wdrażają działania sportowe, kulturalne i edukacyjne skierowane do wszystkich – bez względu na wiek, płeć, pochodzenie społeczne czy umiejętności sportowe;
- 27 lipca – mija 100 lat od zdobycia przez Polaków pierwszych medali olimpijskich – podczas Igrzysk VIII Olimpiady w Paryżu w 1924 roku – drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia, kilkadziesiąt minut później brązowy medal w konkursie skoków w jeździectwie wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. W uznaniu zasług i wyjątkowego znaczenia występów polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich, w 100-lecie zdobycia pierwszego medalu olimpijskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków.
Ponadto w związku z 130. rocznicą urodzin Kazimierza Wierzyńskiego (27.08.1894)- poety, prozaika, eseisty, złotego medalisty w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury (Igrzyska IX Olimpiady Amsterdam 1928) Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego.
Obecność Polaków na igrzyskach nie byłaby możliwa, gdyby nie powołanie w październiku 1919 roku Komitetu Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich (później: Polski Komitet Olimpijski) – w tym roku mija 105 lat od tego wydarzenia. Kolejnych olimpijskich emocji i – miejmy nadzieję kolejnych medali dla Polski -dostarczą rozpoczynające się 26 lipca Igrzyska XXXIII Olimpiady Paryż 2024. Stolica Francji jest organizatorem igrzysk olimpijskich po raz trzeci w historii (1900, 1924, 2024).
Polska statystyka medalowa:
- 298 medali na letnich igrzyskach olimpijskich (72/89/137) – przy czym pierwszy złoty medal dla Polski zdobyła w 1928 roku Halina Konopacka na Igrzyskach IX Olimpiady w Amsterdamie
- 23 medale na zimowych igrzyskach olimpijskich (7/7/9) – przy czym pierwszy medal dla Polski wywalczył Franciszek Gąsienica-Groń – w 1956 r. we włoskiej Cortinie d’Ampezzo zajął trzecie miejsce w kombinacji norweskiej. Pierwszy złoty medal zimowych igrzysk zdobył dla Polski skoczek narciarski Wojciech Fortuna w 1972 r. na igrzyskach w Sapporo
- 84 medale Igrzysk Europejskich (18/28/38) w okresie 2015-2023
- 19 medali Letnich Młodzieżowych Igrzysk Olimpijskich (7/3/9) w okresie 2014-2018
- 4 medale na Zimowych Młodzieżowych Igrzyskach Olimpijskich (2/0/2) w okresie 2012-2024
- 188 medali na Letnich Olimpijskich Festiwalach Młodzieży Europy (54/53/81) w okresie 1991-2023
- 49 medali na Zimowych Olimpijskich Festiwalach Młodzieży Europy (9/19/21) w okresie 1993-2023.
