Adam Królikiewicz (1894-1966)

1

Medale igrzysk olimpijskich

1



mjr sł. st. Wojska Polskiego, jeden z najzdolniejszych jeźdźców  lat dwudziestych, twórca polskiego systemu szkolenia jeździeckiego, brązowy medalista olimpijski w konkursie skoków Prix des Nations w Paryżu (1924) – pierwszy w historii naszego sportu jeździeckiego.

Urodzony 9 grudnia 1894 we Lwowie w wielodzietnej rodzinie mieszczańskiej (ośmiu synów i córka) Karola i  Julii z Brunarskich, otrzymał  w miejscowej szkole świadectwo dojrzałości (1913) i rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Wyższej Szkoły Technicznej w Mittweidzie (Niemcy). Szybko jednak powrócił do Lwowa (zbliżająca się wojna) i wstąpił do I Brygady Legionów Polskich (3 sierpnia 1914), najpierw do oddziału strzeleckiego, a potem konnego. Tam po raz pierwszy wsiadł na konia i zapoznał się z  jeździectwem, które stało się pasją jego życia. Brał udział w bitwie (23 czerwca 1915) o wieś Kunice pod Sandomierzem, za czyny bojowe otrzymał krzyż Virtuti Militari V kl. Potem pobierał nauki w Oficerskiej Szkole Kawalerii przy 1 puł. Legionów (1917), a po wstąpieniu ochotniczym do Wojska Polskiego (10 grudnia 1918) kształcił się dalej w Oficerskiej Szkole Jazdy w Starej Wsi pod Warszawą(1919-1920). Awansował: ppor. (1919), por. (1920), rtm. (1924), mjr (1933), wiążąc służbę z doskonaleniem swojego jeździeckiego mistrzostwa sportowego i poszukiwaniem nowych, doskonalszych metod w szkoleniu zawodników i oficerów służby czynnej.

Przebywał w słynnych wówczas szkołach jeździeckich Włoch i Francji (1933-1934) i skutecznie pracował nad zaadoptowaniem włoskiej szkoły naturalnej w Polsce. Ostatecznie powstał taki oryginalny polski system szkolenia jeździeckiego, który Królikiewicz przedstawił w pracy „Jeździec i koń w terenie i w skoku. Metody przygotowania i zaprawy” (Warszawa 1936, 1958). Mógł go realizować w praktyce pełniąc funkcję komendanta Szkoły Jazdy Konnej oraz szefa Ekwitacji w CWK w Grudziądzu (1934-1939). Królikiewicz, jako elew szkoły oficerskiej  w Starej Wsi otrzymał solidne podstawy jazdy i ujeżdżania (rotmistrz Bzowski) oraz ogólnych wiadomości na temat sportu jeździeckiego (mjr Rómmel). Publicznie stanął do walki sportowej po raz pierwszy (czerwiec 1920) w Wielkim Konkursie Myśliwskim o Nagrodę Naczelnego Wodza w Warszawie.Zdobył wtedy II miejsce i od tego czasu, pod okiem Rómmla, rozpoczęło się pasmo sukcesów tego – jak go niebawem nazwała prasa włoska – jeźdźca doskonałego (un  cavallere perfeto). Sukcesem niewątpliwie największym, który wpisał się do historii sportu polskiego był olimpijski występ Królikiewicza.

W latach 1920-1926 Królikiewicz wziął udział w 94 konkursach jeździeckich, w których zdobył 81 wyróżnień i 24 pierwsze miejsca w konkursach międzynarodowych. Zwyciężał nie tylko na torach włoskich, gdzie był najbardziej znany (Nicea, Rzym, Mediolan, Neapol), ale także w Nowym Jorku (1926), Lucernie (1924), Londynie i Aldershot (1925), a ponadto w Rydze, Tallinie, Brukseli, Budapeszcie, Bukareszcie, Berlinie. Znacznie mniej znaczących zwycięstw odniósł w kraju gdzie zdobył: Puchar Narodów wraz z S. Starnawskim i K. Szoslandem (1927), tytuł mistrza Polski w WKKW (1932) i brązowy medal mistrzostw Polski w skokach przez przeszkody (1931). W konkursach o Puchar Narodów startował 18 razy (1923-1933), zwyciężając 4-krotnie (1925, 1928 Nicea, 1926 Nowy Jork, 1927 Warszawa). Obok „Picadora” podstawowym jego koniem był jeszcze „Jasiek” (pochodzenia węgierskiego, wyciągnięty ze stajni w majątku koło Włodawy, służył w 1 p. Szwoleżerów). Swoje przeżycia sportowe opisał we wspomnieniach: Od Nicei do Nowego Jorku. Sukcesy jeźdźców polskich na międzynarodowych konkursach hipicznych 1923-1926 (Warszawa 1927) i Jasiek, Picador i ja (Warszawa 1958).

Po zakończeniu kariery sportowej poświęcił się pracy szkoleniowej w dziedzinie jeździectwa. Po kampanii wrześniowej 1939 zamieszkał w Krakowie, gdzie po zakończeniu wojny pracował jako instruktor i trener oraz organizator sportu jeździeckiego. Podczas udziału w filmie „Popioły” (jako jeździec w scenach batalistycznych) uległ tragicznemu wypadkowi. Po długotrwałej chorobie zmarł w Konstancinie k. Warszawy 4 maja 1966 i pochowany został na cmentarzu salwatorskim w Krakowie. Obok orderu VM V kl. posiadał Gwiazdę Rumunii, Corona d’Italia, Legię Honorową, szwedzki Krzyż Królewski, złoty i srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Walecznych z mieczami (dwukrotnie), Krzyż Niepodległości, Honorową i Wielką Złotą Polską Odznakę Jeździecką oraz tytuł Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej.

*1924 Paryż: jeździectwo, konkurs skoków indyw. (Prix des Nations ) – 3. na 43 start. z wynikiem 10 pkt. (zw. Szwajcar Gemuseus – 6 pkt ) – zdobywając brązowy medal; konkurs skoków druż. – 6. na 11 start. z wynikiem 58.5 pkt. (zw. Szwecja – 42.5 pkt). Partnerami Królikiewicza, który startował na „Picadorze” (zwany także Maćkiem, był „Amerykaninem” przywiezionym do Europy, by walczyć na froncie) byli: Z. Dziadulski, K. Rómmel i K. Szosland.

Bibl.: PSB, t. 15 , s. 362-364 (Kazimierz  Toporowicz); Słownik WF, 1969, z. 2, s. 157-159 (Kazimierz Toporowicz); Głuszek, Leksykon 1999, s.242; Pawlak, Olimpijczycy, s.135; Pruski, Dzieje konkursów, s. 76 , 305-306; Duński, Od Paryża, s. 423-425; Kronika sportu , s. 900; Tomaszewski B., Ostatni szwoleżer (w) Poczet polskich olimpijczyków, z. 1, s. .5 -14; Pieczyński, I Bóg stworzył konia, s.60, 64, 66-72; Łysakowska, Jeźdzcy olimpijscy, s. 23-28; Iskier przewodnik, s. 142-143; Baza danych Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie; CAW: AP 690 + 4369.