ps. „Dżonuś”, wicemistrz świata i mistrz Europy juniorów w boksie, brązowy medalista olimpijski z Seulu (1988).
Urodzony 5 stycznia 1968 w Warszawie (wychowanek wujostwa Jadwigi i Zdzisława Romanek), absolwent miejscowego Technikum Samochodowego (maturę w Zespole Szkół przy ul. Sandomierskiej zdał z drugą lokatą). Bokser, pierwszy kontakt ze sportem miał w szkole dzięki nauczycielowi wf dr Romanowi Dębickiemu. Wybór wujka sprawił, że znalazł się w Legii (1982-1990), gdzie rozpoczął i rozwinął swoją karierę boksera – amatora. Trener Janusz Gortat potwierdził spostrzeżenia nauczyciela wf: młodziutki kandydat na pięściarza, obok świetnych warunków fizycznych (192 cm, 108-111kg), demonstrował nie tylko widoczną siłę, ale także szybkość i… umiejętność przyjmowania ciosów przeciwnika. Po krótkim szkoleniu okazało się, że zupełnie sprawnie operuje lewym prostym i pracą nóg. Pomyślne pierwsze sprawdziany międzynarodowe odbył na imprezach w kategorii juniorów. Podczas mistrzostw świata w Bukareszcie (1985), doszedł do finału, w którym (III runda) o mało nie został znokautowany przez wschodzącą gwiazdę boksu kubańskiego, Felixa Savona.
Trener Czesław Ptak rzucił jednak ręcznik na ring przerywając nierówną walkę. Polak musiał się na razie zadowolić srebrnym medalem. Rok później (1986) w Kopenhadze wywalczył już tytuł mistrza Europy juniorów po zwycięskiej finałowej walce z Nikołajem Seturim (ZSRR). Odniósł także 4 zwycięstwa walcząc w reprezentacji kraju juniorów (1984-1986). 4-krotny mistrz Polski: w wadze ciężkiej (1987-1989) i superciężkiej (1990), 1-krotny drużynowy mistrz kraju w zespole Legii (1986) oraz 5-krotny reprezentant Polski meczach międzypaństwowych 1987-1990 (5 zwycięstw). Dwukrotny uczestnik mistrzostw Europy w Turynie (1987- 5-8 m.) i Atenach (1989) – brązowy medal po porażce 0:5 w półfinale z Holendrem Arnoldem Van der Lijde. Podczas mistrzostw świata w Moskwie (1989) zajął msc 5-8.
Na Igrzyskach Olimpijskich w Seulu (1988) wywalczył brązowy medal. Po olimpijskim sukcesie Gołota powiedział: „Olimpiada minęła jak piękny sen. Kiedy wygrałem pierwszą walkę nabrałem pewności siebie i rozluźniłem się. W skrytości ducha liczyłem na finał lecz pech przekreślił moje szansę”. Zwycięzca turnieju „Złota Łódka” (1984, 1985) i turnieju im. F. Stamma (1987) – w kat. ciężkiej. Ogółem jako amator stoczył 114 walk z których 99 wygrał, 2 zremisował i 13 przegrał. W 1990 podczas zgrupowania we Włocławku brązowy medalista olimpijski wziął udział w restauracyjnej bójce i groził mu proces sądowy (1991). W nieznanych do końca okolicznościach wyjechał jednak z kraju i przez Szwecję dotarł do rodziny w Chicago. Dopiero dzięki wstawiennictwu prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego sprawa sądowa we Włocławku została załatwiona polubownie i medalista olimpijski mógł i zacząć przyjeżdżać do Polski.
Od 7 lutego 1992 zawodowiec (pierwsza walka). Zawodowy rekord Gołoty (ostatnia walka sierpień 2003) obejmuje 42 walki (37 zwycięstw – 30 ko., 4 porażki, 1 no contest – z Mikem Tysonem, po znalezieniu w organizmie Tysona śladów marihuany). Walka z Lennoxem Lewisem (październik 1997) była dla niego wielką, niepowtarzalną szansą na zdobycie mistrzowskiego tytułu światowego championa WBC wagi ciężkiej. Niestety, walka zakończyła się nokautem Gołoty już w I rundzie. W przedostatniej (do tej pory) walce zawodowej z Mike Tysonem w listopadzie 2000, nie podjął z nim walki po I rundzie, uciekając z ringu, co nie przysporzyło mu chwały i utracił wielu zwolenników. Walka później została uznana za niebyłą i pozostała bez rozstrzygnięcia. Wszystko z powodu testów na obecność narkotyków u Mike’a Tysona. W jego moczu wykryto obecność marihuany.
25 października 2014 w Częstochowie zmierzył się w pożegnalnej walce pokazowej z Danellem Nicholsonem.
*1988 Seul: boks, w. ciężka – w pierwszej kolejce pokonał 5:0 Swilena Rusinowa (Bułgaria), w ćwierćfin. wygrał 5:0 z Haroldem Obungą (Kenia), w półfin. przegrał przez rsc w II rundzie z ulubieńcem publiczności, Koreańczykiem Baik Hyun Manem (kontuzja łuku brwiowego), zdobywając brązowy medal (zw. R. Mercer USA).
Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 199; Duński, Od Paryża, s. 218-219; Kurzyński, Tysiąc wspaniałych (2), s. 67-68; Osmólski, Leksykon boksu, s. 52; Pawlak, Olimpijczycy, s. 82; Skotnicki, Od Olimpii do Atlanty, s. 217; Skotnicki, Polacy na ringach świata, s. 214-232.
