Józefa Czerniawska (Pęksa)




trener, jedna z najlepszych biegaczek – narciarek lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych z Wisły Gwardii Zakopane, wielokrotna mistrzyni Polski, uczestniczka mistrzostw świata, trzykrotna olimpijka (1956, 1960, 1968).

Urodzona 31 stycznia 1937 w Zakopanem, córka Jana Konopki i Marii Pęksa, absolwentka szkoły średniej. Narciarka – biegaczka (162 cm, 62 kg) Wisły Gwardii Zakopane (1947-1971), podopieczna trenera Mariana Woyny – Orlewicza (klub) i Edwarda Mroza (kadra). Najpierw startowała w konkurencjach alpejskich (zmiana specjalizacji nastąpiła po kontuzji), ale wielki talent ujawniła dopiero w czasie biegania. Jako juniorka była bezkonkurencyjna (mając 18 lat brała już w IO), a potem przez 15 lat stale należała do polskiej czołówki. Najcenniejsze sukcesy odniosła wraz z koleżankami w sztafetach podczas igrzysk olimpijskich (1956, 1960, 1968). 14-krotna mistrzyni Polski w biegu 5 km (1956, 1959-1960), 10 km (1956-1959) i sztafecie 3×5 km (1955-1961).

15-krotna wicemistrzyni kraju: na 5 km (1957-1958, 1962, 1963, 1966, 1967), 10 km (1955, 1960-1961, 1963, 1966) i 3 x 5 km (1962-1965). 3-krotna uczestniczka MŚ 1958 Lahti: 12 m. (10 km), 4 m. (3×5 km), 1962 Zakopane: 17 m. (5 km), 16 m. (10 km), 4 m. (3×5 km), 1966 Oslo: 16 m. (5 km), 17 m. (10 km), 7 m. (3×5 km). 5-krotna zwyciężczyni Memoriału B. Czecha i H. Marusarzówny (1956-1967). Triumfatorka zawodów w Grindelwald (10 km – 1960, 3 x5 km – 1957, 1960) i Klingenthal (3×5 km – 1967), drugie lokaty w zawodach o Puchar Kurikkali (1959-1960 – 10 km). Zasłużona Mistrzyni Sportu. W trakcie kariery sportowej wyszła za mąż (1958) za biegacza Leona Czerniawskiego (technik mechanik precyzyjny) i urodziła syna (1963). Trener (po ukończonym kursie w AWF Kraków) koordynator w zakopiańskim Starcie (1972-1979). Działaczka sportowa.
 
*1956 Cortina D’Ampezzo: biegi narciarskie, 10 km – 17 m. na 40 start. z czasem 41.20,0 (zw. L. Kozyrewa, ZSRR – 38.11,0); 3×5 km – 5 m. na 10 start. z czasem 1:13.20,0 (zw. Finlandia – 1:09.01,0). Partnerkami w sztafecie były:  M. Gąsienica – Bukowa i Z. Krzeptowska.

*1960 Squaw Valley: biegi narciarskie, 10 km – 14 m. na 24 start. z czasem 42.45,5 (zw. M. Gusakowa, ZSRR – 39.46,6); 3x5 km – 4 m. na 5 start. z czasem 1:07.24,6 (zw. Szwecja – 1:04.21,4). Partnerkami w sztafecie  były:  S. Biegun i H. Gąsienica – Daniel.

*1968 Grenoble: biegi narciarskie, 5 km – 23 m. na 34 start. z czasem 17.56,5 (zw. Szwedka T. Gustafsson – 16.45,2); 10 km – 25 m. na 34 start. z czasem 40.59,9 (zw. Szwedka T. Gustafsson – 36.46,5); 3×5 km – 5 m.  na 8 start. z czasem 59.04,7 (zw. Norwegia – 57.30,0). Partnerkami w sztafecie były: S. Biegun i W. Budny.

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 175; Pawlak, Olimpijczycy, s. 53; MES, t. 1, s. 126;  Zdebska, Mistrzowie nart, s. 98-102; Porada, Igrzyska, s. 840, 841, 847, 868; Fischer, Kronika, s. 242-243 (tu błędnie rok urodzenia :1938); Zieleśkiewicz, Encyklopedia, s. 165, 378, 382, 384-386 (tu błędnie rok urodzenia:1938); Parafia Zakopane, wyciąg z aktu ochrzczonych.