Henryk Fronczak (1898-1981)




wioślarz, olimpijczyk z Paryża (1924), technik.

Urodzony 16 września 1898 roku w Warszawie, tam uczęszczał do szkół i ukończył kursy techniczne przy Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektroniki im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda (technik). Od najmłodszych lat związany z ruchem socjalistycznym (w marcu 1915 roku wstąpił do PPS, od maja 1926 r. w bojówce tej partii). 11 listopada 1918 r. brał udział w manifestacji z bronią w ręku. W tym też dniu (wraz z kolegami POW) wstąpił do Wojska Polskiego i przydzielony do 2. baterii 8. pap uczestniczył we wszystkich walkach i bitwach na froncie wołyńskim i litewsko-białoruskim (2-krotnie ranny, odznaczony Krzyżem Walecznych). Przeniesiony do rezerwy w stopniu ogniomistrza (1992) rozpoczął pracę w rodzinnej Fabryce Tektury Dachowej, Materiałów Izolacyjnych i Asfaltu przy ul. Podchorążych 57 w Warszawie, którą potem prowadził także podczas okupacji niemieckiej.

Zainteresowanie sportem (1922) pojawiło się od pływania i wioślarstwa. Wraz z kolegami z Koła Wioślarzy Warszawskich wygrał regaty przedolimpijskie (1924), zdobył wicemistrzostwo Polski w czwórkach ze sternikiem i jako szlakowy polskiej załogi zaingurował udział naszych wioślarzy w IO. Wiosłował następne 2 lata (w 1925 r. zdobył jeszcze z kolegami tytuł wicemistrza Polski), po czym poświęcił się bez reszty żeglarstwu, zdobył dyplom kapitański (1931), stał się członkiem zorganizowanej przez generała M. Zaruskiego Jaskini Piratów. Zadaniem jej członków było propagowanie morza i wysyłanie ludzi na morze. „Wydawało mi się jednak zawsze – pisał o swojej życiowej pasji – że śródlądzie jest dobrą szkołą żeglarstwa. Po niej dopiero, gdy człowiek przyjdzie na morski jacht, wie od razu, co ma robić z tymi szotami”.

W kampanii wrześniowej 1939 r. walczył jako żołnierz batalionu pancernego. Już w listopadzie tego roku włączył się do działalności konspiracyjnej pod pseudonimem „Vater” (komórka 997 Oddziału II Komendy Głownej AK). Jednocześnie (m.in. wraz z olimpijczykami Juliuszem Sieradzkim, Januszem Zalewskim, Leonem Jenszem) prowadził podziemną działalnośc żeglarską (budowa łodzi, konspiracyjne regaty na Wiśle). W latach 1941-43 prowadził kurs żeglarski. Jego staraniem wykonane były medale i plaketki za zwycięstwa w zawodach, część z srebrze, część w brązie. Wraz z proporczykiem jeden został przekazany przez kuriera prezydentowi RP Władysławowi Raczkiewiczowi. Uczestnik powstania warszawskiego jako żołnierz sławnego Agatona. Po wojnie jeden z głównych organizatorów odbudowy żeglarstwa polskiego (działacz Yacht Klub Polski, wiceprezes PZŻ, członek Głównej Komisji Dyscyplinarnej i wychowawca wielu jego pokoleń.

Zmarł 4 kwietnia 1981 r. w Warszawie, tam też na Powązkach został pochowany.

*1924 Paryż: wioślarstwo, czwórka ze sternikiem – 3 m. w przedbiegu (3 osady) i odpali z konkursu. Zw. Szwajcaria. Partnerzy w osadzie: A, Brzozowski, E. Kawalec, W. Nadratowski, st., i J.Szawara.