Jan Wrzosek (1895-1939)




mjr sł. st. piech. Wojska Polskiego, strzelec i popularyzator tej dyscypliny sportu, wicemistrz świata (1931), olimpijczyk z Berlina (1936).

Urodzony 6 marca 1895 w Stawropolu na Kaukazie w wielodzietnej rodzinie (4 braci i 3 siostry) Józefa (kupca) i Rozalii z Kwiatkowskich. Ukończył 5-klasową Szkołę Realną w St. Wiekokurazkiej (1907-1912) i przez rok uczył się w Szkole Marynarki Wojennej w Kronsztadzie (1912-1913). W maju 1915 ochotniczo wstąpił do 218 pp. armii rosyjskiej, ukończył II Szkołę Chorążych w Tyflisie (1915) awansując do stopnia ppor. (1916) i por. (1917). Także na ochotnika (2 listopada 1917) zgłosił się do I Korpusu Wschodniego gen. J. Dowbora-Muśnickiego (8 p. Strzelców Polskich), a po jego demobilizacji (27 października 1918) wstąpił do 4 Dywizji Strzelców gen. L. Żeligowskiego, z którą powrócił do Polski, gdzie został oficerem służby stałej WP. Kurs oficerski skończył w Stanisławowie (1919) a Szkołę Podchorążych w Warszawie (1923) awansując do stopnia kapitana (1922) i majora (1927). Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 (3 sierpnia ranny pod Jabłonką koło Zambrowa).

Za czyny bojowe odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl. oraz Krzyżem Walecznych (czterokrotnie). Potem służbę pełnił kolejno w: 28 pp., 8 baonie KOP, 80 pp., 9 pp. Legionów i 74 pp. (1936-1939). Pierwsze sukcesy w strzelectwie sportowym odniósł w połowie lat dwudziestych (broń długa i krótka), kiedy to podczas mistrzostw Wojska Polskiego (1927) wygrał strzelanie z pistoletu. Rok później został już mistrzem Polski w pistolecie dowolnym i wicemistrzem w pistolecie wojskowym dołączając do ścisłej czołówki krajowej (Bolesław Gościewicz, Marian Borzemski). Jego najlepszy wynik w pistolecie dowolnym (537 pkt.) został poprawiony dopiero w latach pięćdziesiątych.

Na arenie międzynarodowej debiutował podczas mistrzostw świata w Sztokholmie (1929), gdzie strzelając z broni krótkiej zajął w konkurencji indywidualnej 22 m., a w drużynowej 10. Życiowy sukces odniósł podczas mistrzostw świata we Lwowie (1931) zdobywając srebrny medal (karabin standard 3×20 strzałów, 300 m – postawa klęcząc ind.). Wystartował także na IO. Stosunkowo słabszy wynik nie zmienił opinii, że Wrzoska uważano za najlepszego polskiego strzelca okresu międzywojennego.

W wojnie obronnej 1939 był dowódcą III batalionu 74 pp. i walczył w składzie 7 DP w okolicach Częstochowy przeciwko nacierającym oddziałom 10 armii niemieckiej (II dywizjon pancerny i IV korpus piechoty). Poległ w walce 3 września 1939 pod Złotym Potokiem i tam też w mogile indywidualnej został pochowany.

*1936 Berlin: strzelectwo, karabin sportowy małokalibrowy 30 strzałów pozycja leżąc, 50 m. – 40 m. na 68 start. z wynikiem 289 pkt. (zw. Norweg W. Regeberg – 300 pkt).

Bibl.: Słownik WF, 1999, z. 1-2 , s. 121-122 (Ryszard Wryk); Kryska-Karski, Straty, s. 489 (tu błędny dzień i miesiąc urodzenia); Księga pochowanych, t. 1, s. 308 (tu błędny dzień i miesiąc urodzenia); Chwała olimpijczykom, s. 13-14 (tu brak daty urodzenia i śmierci); Tuszyński, Księga, s. 319-320; Głuszek, Leksykon 1999, s. 371 (błędna data urodzenia i brak miejsca); Pawlak, Olimpijczycy, s. 291 (tu błędna data urodzenia 17 marca); Klimontowicz, Ruch olimpijski, s. 85 (tu data urodzenia 21.02 i informacja, że był srebrnym medalistą mistrzostw świata (1931) co nie znajduje potwierdzenia); Zestawienie, Strzelectwo, s. 3; CAW: AP 7095, 14129, 14345, KZ 29-75, VM 64-5415.