Jerzy Jokiel (1931-2020)

1

Medale igrzysk olimpijskich

1


elektromechanik, trener, jeden z najlepszych gimnastyków polskich, pierwszy nasz medalista olimpijski (srebrny) w tej dyscyplinie sportu (Helsinki 1952).

Urodzony 9 sierpnia 1931 w Rudzie Śląskiej, syn Antoniego i Heleny Cuber, absolwent zasadniczej szkoły zawodowej (elektromonter), trener. Gimnastyk (168 cm, 61 kg) reprezentujący barwy Pogoni Nowy Bytom (1947-1972), wychowanek trenera Jerzego Dziuby.

Aż 44 razy reprezentował Polskę w meczach międzypaństwowych (1952-1972) i 15-krotnie wywalczył tytuł mistrza kraju: w wieloboju (1955), w ćwiczeniach wolnych (1954, 1955, 1957-1959), na poręczach (1955, 1959), w skoku (1957), na kółkach (1960) i drążku (1955, 1957-1960). Uczestnik MŚ 1954 Rzym: 8. msc (ćw. wolne), 11. msc (wielobój druż.), 74. msc (wielobój ind.); 1958 Moskwa: 5. msc (wielobój druż.), 20. msc (wielobój ind.); 1962 Praga: 13. msc (wielobój druż.), 53. msc (wielobój ind.) i ME 1957 Paryż: 12. msc (wielobój ind.).

Największy sukces, historyczny dla naszej gimnastyki odniósł podczas IO w Helsinkach (1952) zdobywając, jako pierwszy Polak, medal olimpijski w tej dyscyplinie sportu. Było to drugie miejsce w ćwiczeniach wolnych. Wspominał po powrocie do kraju: „Szwed Thorenssen ćwiczył pierwszy. Trudny, poprawnie wykonany program daje mu łączną notę 19.20 pkt. Żeby go wyprzedzić, muszę uzyskać co najmniej 9.70 pkt. Jestem podniecony, ale staram się wykonać każdy ruch precyzyjnie. Mam na ćwiczenie dwie pełne minuty. Kiedy skończyłem sędziowie pokazują noty: 9.8, 9.8 i 9.7. Słyszę krzyk radości moich przyjaciół. Mam złoty medal. Jednak zaraz potem sędzia główny pokazuje, że przekroczyłem czas wyznaczony na ćwiczenie. Dostaje więc 0.2 punktu karnego i łączną notę 19.15 pkt. Zatem mniej niż Norweg. Ale w konkursie pozostał jeszcze Japończyk Uesako. To znakomity, wspaniały zawodnik, zwinny, giętki, dokładny. Dostaje tyle samo punktów co ja i obaj otrzymujemy srebrne medale”. Za jakie ćwiczenie Polak otrzymał tak wielkie wyróżnienie. Jego słowne odtworzenie w oryginalnej gwarze śląskiej wyglądało następująco (w relacji samego Jokiela): „Przewrót  w przód. Dwa fiflaki w tył. Na jedną nogę z półobrotu, powrót w przód do postawy. Skłon w przód. Stanie na rękach wydźwigiem o prostych ramionach. Zejście do wysokości poziomki. Powrotny wydźwig do stania na rękach. Mostek w przód, waga, mostek w tył do szpagatu, przewrót w przód do rozkroku i dalszy przewrót do postawy. Półobrót na jednej nodze, dwa fiflaki, salto skulone w tył i dalszy fiflak do szpagatu poprzecznego. Przewrót w przód, przerzut na jedną nogę, fiflak i salto o prostym krzyżu do postawy”. Jasne jak słońce. I to wszystko w dwie minuty. Na srebrny olimpijski medal.

Po zakończeniu kariery zawodniczej zajął się pracą szkoleniową. Był: trenerem olimpijskiej drużyny gimnastycznej Meksyku (1967-1968), trenerem (wraz z żoną) sekcji gimnastycznej KS „27” Orzegów, KS „Slavia” Ruda Śląska (w latach 1979-1980 nadano jej status Ośrodka Przygotowań Olimpijskich w gimnastyce kobiecej w Orzegowie). Po IO w Moskwie jesienią 1980 wyjechał z żoną do Hiszpanii, gdzie wspólnie trenowali członków klubu gimnastycznego w Barcelonie. W 1982 roku osiedlili się w Niemczech. Zasłużony Mistrz Sportu (1967).

Zmarł 7 października 2020 roku w Bochum (Niemcy).

*1952 Helsinki: gimnastyka, 6-bój ind. – 117. miejsce na 185 start. z notą 99.00 (zw. W. Czukarin, ZSRR – 115.70); ćwiczenia wolne – miejsce 2.-3. ex aequo z T. Uesako (Japonia) z notą 19.15 zdobywając srebrny medal (zw. K. Thoresson, Szwecja – 19.25); kółka – 131. msc z notą 16.00 (zw. G. Szaginian, ZSRR -19.75); koń z łękami – 158. msc z notą 12.80 (zw. W. Czukarin, ZSRR – 19.50); skok przez konia – 153. msc z notą 16.65 (zw. W. Czukarin, ZSRR – 19.20); poręcze – 116. msc z notą 17.10 (zw. H. Eugster, Szwajcaria – 19.65); drążek – 87. msc z notą 17.30 (zw. J. Guenthard, Szwajcaria – 19.55). Pierwszy Polak, który zdobył medal w gimnastyce. 6-bój druż. – 13. msc na 23 start. z notą 529.80 (zw. ZSRR – 574.40). Partnerami w drużynie byli: P. Gaca, P. Gawron, R. Kucjas, Z. Lesiński, S. Sobala, J. Solarz i P. Świętek.

*1960 Rzym: gimnastyka, 6-bój ind. – 61. msc na 130 start. z notą 108.45 (zw. B. Szachlin, ZSRR – 115.950); ćwiczenia wolne – 10. msc z notą 18.90 (zw. N. Aihara, Japonia – 19.450); kółka – 73. msc z notą 18.00 (zw. A. Azarjan, ZSRR – 19.725); koń z łękami – 73. msc z notą 17.80 (zw. E. Ekman, Finlandia i B. Szachlin, ZSRR – po 19.375); skok  przez konia – 52. msc z notą 18.00 (zw. T. Ono, Japonia i B. Szachlin, ZSRR – po 19.350); poręcze – 60. msc z notą 18.10 (zw. B. Szachlin, ZSRR – 19.400); drążek – 84. msc z notą 17.65 (zw. T. Ono, Japonia – 19.600); 6-bój druż. – 10. msc na 20 start. – 545.60 (zw. Japonia – 575.20). Partnerami w drużynie byli: E. Hawełek, A. Konopka, A. Kucharczyk, J. Rajnisz i A. Rokosa.

Bibl.: Głuszek, Leksykon 1999, s. 216; Pawlak, Olimpijczycy, s. 104; Klimontowicz, Ruch, s. 62;  MES, t. 1, s. 241; Porada, Igrzyska, s. 835; 849, 850; Księga sportu, s. 151, 478; Kronika Sportu, s. 893-895; Dziuba, Górnośląscy olimpijczycy w gimnastyce, s. 11, 44; Kluge, Die Olympischen  Spiele 1896-1980, s. 195; USC Ruda Śląska, AU 250/1931/NB (pismo z 27.03.2003).