Stanisław Motyka (1906-1941)




przewodnik tatrzański (pierwszy nie góral), taternik i narciarz SNPTT Zakopane, olimpijczyk z St. Moritz (1928), zginął  w nurtach Dunaju.

Urodzony 6 maja 1906 w Zakopanem, syn Jana (stelmacha spod Tarnobrzega) i Karoliny z domu Golonka (z okolic Limanowej) otrzymał świadectwo dojrzałości w miejscowym gimnazjum (1930), a jego starania o przyjęcie do CIWF w Warszawie zakończyły się niepowodzeniem (nie zdał praktycznego egzaminu wstępnego z pływania). Mając 17 lat był na pierwszej trudnej wspinaczce (1923) i od tego czasu uprawiał taternictwo, a w zimie narciarstwo (biegi i skoki) w zakopiańskim SNPTT. Wśród krajowej czołówki reprezentował wysoki poziom (2-krotny mistrz Polski w sztafecie 5×10 km (1927, 1928) i 2-krotny wicemistrz kraju w sztafecie 5×10 km (1932-1933) kwalifikując się do ekipy olimpijskiej. Krótko po igrzyskach, po poważnym wypadku przy skoku na Krokwi, porzucił narciarstwo zawodnicze i od 1929 intensywnie zajął się taternictwem odnosząc wiele sukcesów jako zawodnik i przewodnik tatrzański II, a wkrótce potem I klasy (1937).

Autor artykułów fachowych (Taternik, Krzesanica), utalentowany karykaturzysta, fotoamator. Kierownik Szkoły Turystyki i Taternictwa Klubu Wysokogórskiego z bazą na Hali Gąsienicowej (1939). Zaraz po wybuchu II wojny światowej Motyka potajemnie przeprowadzał rodaków przez Tatry i Słowację na Węgry, częściowo na własną rękę, częściowo w ramach zorganizowanej akcji kurierskiej (budapeszteńskiej Bazy Wojskowej). Poszukiwany przez gestapo, przez pewien czas ukrywał się w Warszawie, po czym powrócił do Zakopanego i w marcu 1940 (wraz z bratem Aleksanderem) przeszedł nocą na nartach przez Tatry i schronił się na Węgrzech, a po jakimś czasie dostał się do obozu uchodźców polskich w Leanyfalu w pobliżu miasteczka Szetendre. Tam 7 lipca 1941 roku utonął podczas kąpieli w nurtach Dunaju. Pochowany na cmentarzu w Pocsmegyer k. Leanyfalu na Węgrzech. Był stryjecznym bratem olimpijczyka Zdzisława Motyki.

*1928 St. Moritz: kombinacja norweska – 24 m. na 34 start. z notą 7531 (zw. Norweg J. Groettumsbraaten – 17.833). W biegu Motyka zajął 24 m. (2:08.31,0), a w skokach 25 (skoki 38,5 i 37,5 m).

Bibl.: PSB, t. 22, s. 160 (Kazimierz Toporowicz); Zieleśkiewicz, Encyklopedia, s. 146; Olszewicz, Lista strat, s. 176; WET, s.770-772; Chwała olimpijczykom, s. 59-60 (tu nieprawdziwe okoliczności śmierci); Głuszek, Leksykon 1999, s. 277; Pawlak, Olimpijczycy, s. 175; Kapeniak, Tatrzańskie diabły, s. 30 i dalsze; Marusarz , Na skoczniach, s. 89; Wierchy, Lista, s. 8; Tuszyński, Księga, s. 200-201; 50 lat PZN, s. 28 , 109; Wryk, Straty, s. 69; Filar, Opowieści tatrzańskich kurierów; MES, t. 2, s.176-177; Porada, Igrzyska, s. 815; Szatkowski, Od Marusarza do Małysza, s. 39- 45.