Stefan Kapłaniak

1

Medale igrzysk olimpijskich

1

ps. „Cenek”, instruktor sportu, organizator turystyki, najwszechstronniejszy i z najdłuższym stażem pierwszy polski kajakarz, który awansował do czołówki światowej (lata pięćdziesiąte), wielokrotny mistrz Polski, mistrz świata (1958) i Europy (1959), trzykrotny uczestnik IO (1956, 1960, 1964), brązowy medalista olimpijski z Rzymu (1960).

Urodzony 10 kwietnia 1933 w Szczawnicy, syn Adolfa i Rozalii Arendarczyk, absolwent zasadniczej szkoły zawodowej, instruktor sportu, organizator turystyki. Kajakarz (176 cm, 73 kg), reprezentant Sokolnicy Krościenko (1949-1953), CWKS Bydgoszcz (1954-1957), YK Nowa Huta (1958), Pienin Szczawnica (1959-1961) i Spójni Warszawa (1962-1965, wychowanek dr Artura Wernera (klub), podopieczny Stanisława Zantary (kadra). Zawodnik o wielkiej fantazji, który jako pierwszy przecierał kajakarskie szlaki w drodze do światowej czołówki. Był niezwykle wszechstronny. U progu swojej kariery sportowej wygrał (1949) spływ kajakiem ze Szczawnicy do Nowego Sącza (50 km), by po kilku zaledwie latach treningu triumfować na klasycznych dystansach w walce o mistrzostwo Polski. Nie stronił też od wyczynów ekstremalnych. Popłynął np. z Nowego Sącza do Nowego Targu, Dunajcem… pod prąd, bagatelka 120 km po 10 godzin dziennie bez odkładania wioseł. Przygotowywał się do „skoku kajakiem” przez wodospady Niagary, ale nie dostał paszportu i szaleńczego pomysłu nie zrealizował.

Były to jednak wyczyny na marginesie właściwej kariery „dziecka Pienin” (wsiadł pierwszy raz do kajaka mając 6 lat), która rozwijała się dynamicznie. Pierwszym sygnałem, że jako pierwszy z Polaków dogonił światową czołówkę, było 4. msc w jedynkach (1000 m) podczas IO w Melbourne (1956). W czteroleciu między igrzyskami na Antypodach a IO w Rzymie (1960) dokonał największych wyczynów triumfując w konkurencji indywidualnej na mistrzostwach świata i Europy.

Brązowy medal olimpijski (1960), ale już w osadzie z Władysławem Zielińskim (dwójka 1000 m) był szczytem osiągnięć zawodnika, który stał się symbolem dla dalszych kajakarskich pokoleń. 30-krotny mistrz Polski w l. 1953 -1968: K-1 500 m (1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1961, 1964), K-2 500 m (1962, 1965), K-1 1000 m (1956,1957,1958,1959,1961), K-2 1000 m (1963), K-1 10000 m (1953), K-2 10000 m (1962, 1963) i w konkurencjach: K-4 500 m, K-4 1000 m, K-4 10000 m oraz K-1 4×500 m. Był też mistrzem Polski w kajakarstwie górskim (1953) – K-1 slalom. Dwukrotny mistrz świata 1958 Praga (K-1 500 m. i  K-2  500 m, z W. Zielińskim). Mistrz Europy 1959 Duisburg (K-1 500 m), trzykrotny medalista ME: srebrny 1961 Poznań (K-2  500 m, z W. Zielińskim), brązowy  1957 Gandawa (K-1 500 m), 1959 Duisburg (K-1  4×500 m, partnerzy: K. Koszieras, R. Skwarski, W. Zieliński). 5-krotny finalista MŚ 1958 Praga: 4. msc (K-1 4×500 m), 4. msc (K-2 1000 m), 1963 Jajce: 4. msc (K-2  500 m), 5. msc (K-1 4×500 m), 1966 Berlin: 8. msc (K-2 500 m). 5-krotny finalista ME 1957 Gandawa: 4. msc (K-1 4×500 m), 1963 Jajce: 4. msc (K-2 500 m), 5. msc (K-1 4×500 m), 1965 Snagov: 5. msc (K-2  500 m), 5. msc (K-1 4×500 m). Zasłużony Mistrz Sportu, odznaczony m. in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz dwukrotnie złotym i raz srebrnym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe.

Zmarł 8 sierpnia 2021 roku.

*1956 Melbourne: K-1 1000 m – 1. w przedb. (3 zaw.) z czasem 4.35,4, 4. msc w finale (9 zaw.) z czasem 4.19,8 (zw. Szwed G. Fredriksson – 4.22,8); K-2 10 000 m – 10. na 12 start. z  czasem 47.21,5 (zw. osada Węgier: J. Urányi, L. Fábián – 43.37,0). Partnerem był J. Górski.

*1960 Rzym: K-2 1000 m – 3. w przedb. (8 osad) z czasem 3.39,4, 1. msc w półf. (6 osad) z czasem  3.48,62, 3. msc w finale (9 osad) z czasem 3.37,34, zdobywając brązowy medal (zw. osada Szwecji: G. Fredriksson i S. O. Sjödelius- 3.34,73). Partnerem był  W. Zieliński; K-4 500 m – 4. w przedb. (6 zesp.) z czasem 8.06,98, 2. msc w rep. (4 zesp.) z czasem 8.06,80, 2. msc w półfin. (4 zesp.) z czasem 7.57,54, 4. msc w finale (6 zesp.) z czasem 7.49,93 (zw. osada NRD/RFN: D. Krause, P. Lange, G. Perleberg, F. Wentzke – 7.39,43). Partnerami w sztafecie byli: R. Marchlik, R. Skwarski i W. Zieliński.

*1964 Tokio: K-2 1000 m – 3. w przedb. (4 osady) z czasem 3.52,49, 4. msc w półfin. (4 osady) z czasem – 3.49,24, odp. z konk. (zw. w finale osada Szwecji: S. O. Sjödelius i N. G. Utterberg – 3.38,54). Partnerem był W. Zieliński.

Bibl.: Głuszek, Leksykon, s. 221 (tu błędny wynik polskiej sztafety 4×500 m na IO w Rzymie 1960); Pawlak, Olimpijczycy, s. 110; Duński, Od Paryża, s. 300-301; MES, t. 1, s. 254, 259; Przewodnik Iskier, s. 178; Maciejewski, Bydgoscy olimpijczycy, s. 6, 18, 23; Porada, Igrzyska, s. 844, 851, 862; Księga sportu polskiego 1944-1974, s. 483, 486, 487; Dokumentation Des Kanu-Rennsports, v. 1, 1933-1990, s. 10, 13, 17, 41, 137, 202, 206; USC Szczawnica, AU 22/1933.