Teodor Zaczyk (1900-1990)




st. przodownik policji, szpadzista i szablista klubów śląskich, olimpijczyk z Berlina (1936) i Londynu (1948).

Urodzony 20 kwietnia 1900 w Kobyli koło Raciborza, syn Antoniego i Anastazji z d. Mielimonka, absolwent 6-letniego gimnazjum w Raciborzu, pełnił czynną służbę w POW (15 lutego 1919-18 czerwca 1922) na Górnym Śląsku, brał udział w akcji plebiscytowej (Racibórz) i uczestniczył w III Powstaniu Śląskim (dowódca plutonu w 5 kompanii 4 pp) po czym wstąpił (1 lutego 1924) do policji województwa śląskiego (starszy przodownik), gdzie pracował aż do wybuchu II wojny światowej.

Szermierkę zaczął uprawiać (fechtmistrz L. Koza-Kozarski) w katowickim Policyjnym KS (1932) zdobywając na mistrzostwach Polski: w szpadzie – medal złoty (1938), srebrny (1934) i brązowy (1937) i w szabli – tytuł wicemistrzowski (1937) i 3 m. (1938). Reprezentował barwy narodowe (1934-1936) podczas mistrzostw Europy w Warszawie (1934), w międzypaństwowym meczu z Niemcami (1935) i igrzyskach olimpijskich podczas których (w obu broniach) odniósł swoje największe sukcesy sportowe. Zmobilizowany w sierpniu 1939 (żandarmeria polowa) wraz z wojskiem przekroczył granicę polsko-węgierską (24 września), został internowany, ale w grudniu 1940 powrócił do okupowanego kraju (Lublin). Żołnierz AK, wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec (1943). Powrócił na Górny Śląsk (1945) i na plansze występując kolejno w katowickich drużynach Pogoni, Stali i Baildonu. Zdobył tytuł mistrza Polski  w szabli (1946), wicemistrzowski w szabli i szpadzie (1946) oraz 4-krotnie tytuł drużynowego mistrza Polski (1947-1950). Powrócił też do kadry narodowej. Był m.in. uczestnikiem pierwszych powojennych igrzysk.

Od 1952 zajął się pracą szkoleniową w śląskich klubach, Technikum WF w Katowicach (1952-1960), młodzieżowej szkółce CRZZ, gdzie dochował się wielu świetnych zawodników, przyszłych reprezentantów Polski i olimpijczyków (Anna Skupień-Włodarczyk, Genowefa Migas, Wojciech Rydz, Jerzy Matwiejew). Działacz m. in. PZSzerm. i Związku Weteranów Powstań Śląskich. Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim OOP. Żonaty z Cecylią Mokry. Zmarł 23 kwietnia 1990 w Sosnowcu i pochowany został w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej.

*1936 Berlin: szermierka, szpada druż. – w grupie elim. Polacy pokonali Portugalię 9:7 (Zaczyk – 4 zw.) i przegrali ze Szwajcarią 8:8 w trafieniach 35:32 (2 zw.), w grupie ćwierćfin. zwyciężyli Kanadę 8:8 w trafieniach 35:36 (nie walczył) i W. Brytanię 8:3 (3 zw.), w grupie półfin. przegrali z Belgią 2:14 (1 zw.) , z Francją 4:12 (nie walczył) i z Niemcami 2:8 (1 zw.) zajmując 5-8 m. w turnieju (zw. Włochy). Partnerami Z. (wygrał w sumie 11 walk) w zespole byli: A. Franz, R. Kantor, R. Karwicki, J. Staszewicz i K. Szempliński; szabla druż. – w grupie elim. Polacy zwyciężyli Grecję 9:3 (2 zw.), w grupie ćwierćfin. pokonali Szwecję 15:1 (nie walczył) i Turcję 9:2 (3 zw.), w grupie półfin. wygrali z Francją 10:6 (3 zw.) i Austrią 8:8 w trafieniach 56:60 (nie walczył) i w grupie finałowej ulegli Włochom 6:10 (0 zw.), Węgrom 1:10 (1 zw.) i Niemcom 3:9 (nie walczył) zajmując 4 m. w turnieju (zw. Węgry). Partnerami Z., który wygrał 9 pojedynków byli: W. Dobrowolski, A. Papée, W. Segda, A. Sobik i M. Suski.

*1948 Londyn: szermierka, szabla ind. – 4 m. w grupie elim. (6 zaw.) z 3 zw. odp. z konk. (zw. A. Gerevich, Węgry); szabla druż. – w grupie elim. Polacy pokonali Turcję 11:5 (2 zw.), w ćwierćfin. zwyciężyli Austrię 8:8 – w trafieniach 55:59 (bez zw.), w półfinale przegrali z Belgią 7:9 (2 zw.) i Węgrami 3:12 (nie walczył), zajmując 5-8 m. w turnieju (zw. Węgry). Partnerami Z. w drużynie byli: B. Banaś, J. Nawrocki, A. Sobik i J. Wójcik; szpada druż. – w grupie elim. (3 druż.) Polacy pokonali Kubę 8:6 (2 zw.) i przegrali z Argentyną 6:10 (1 zw.), w grupie ćwierćfin. ulegli Włochom 1:14 (nie walczył) i Węgrom 6:10 (2 zw.) odp. z konk. (zw. Francja). Partnerami Z. w drużynie byli: B. Banaś, R. Karwicki, J. Nawrocki i A. Sobik.

Bibl.: Słownik WF, 1991 , z. 2 , s. 86-87 (Antoni Steuer); Klimontowicz, Ruch olimpijski, s. 86 (tu błędny dzień urodzenia); Głuszek , Leksykon 1999 , s. 373; Pawlak, Olimpijczycy , s. 293; Łuczak, Szermierka w Polsce, s. 27 i dalsze; CAW: Odrz. 588 z 31.01.1938.