Zygmunt Weiss (1903-1977)




dziennikarz, sprinter, uczestnik igrzysk olimpijskich w Paryżu (1924), Amsterdamie (1928) i Olimpiady Obozowej w Gross Born (1944).

Urodzony 4 kwietnia 1903 w Warszawie, syn Eugeniusza (księgowy) i Apolonii z Poznańskich, otrzymał świadectwo dojrzałości w miejscowym Gimnazjum im. T. Reytana (1923), odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowie – Komorowie (1924-1925, od 1931 ppor. rez.) i studiował (1926-1932) na Wydziale Konsularno – Dyplomatycznym Szkoły Nauk Politycznych (absolutorium). Od najmłodszych lat interesował się sportem, a całe jego życie związane było z Warszawą. W roku 1921 wstąpił do drużyny rugbystów w klubie „Orzeł Biały”, ale rychło odkryto jego uzdolnienia do biegów, przeniósł się więc do AZS, któremu pozostał wierny do końca swego życia w Klubie Seniora. Eksplozja talentu sprinterskiego nastąpiła natychmiast. Już w pierwszym oficjalnym meczu międzypaństwowym Polska – Jugosławia -Czechosłowacja w Pradze (1922) reprezentował barwy narodowe (w sumie dostąpił tego zaszczytu do 1931 – 7-krotnie). Poza tym był: 27-krotnym rekordzistą Polski (w biegach od 100 do 400 i sztafetach) i 7-krotnym mistrzem kraju: 400 m (1924), 4 x 100 m (1924, 1927) i 4 x 400 m (1923, 1924, 1927, 1928) oraz zdobywcą 9 srebrnych i 4 brązowych medali na mistrzostwach Polski. Rekordy życiowe: 100 m – 11,0 (4 maja 1924 Warszawa), 200 m – 22.7 (28 maja 1924 Warszawa) i 400 m – 50.8 (2 sierpnia 1928 Amsterdam).

Startował 4-krotnie na Akademickich Mistrzostwach Świata (1924, 1927, 1928, 1930), gdzie wywalczył złote medale: 400 m, 4×100 m i  4×400 m (1924) i 2-krotnie otrzymał nominację olimpijską. Już jako student i zawodnik wykazał Z. Weiss duże uzdolnienia dziennikarskie (debiut 1927) przyjmując stanowisko kierownika działu sportowego „Wieczoru Warszawy” (29 stycznia 1929 – 31 sierpnia 1939). Był także współpracownikiem kilku pism: „Przegląd Sportowy”, „Sport Polski”, „Start”, „Sport Kolarski”, „Kronika Polski i Świata”. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 (III Batalion Obrony Warszawy na Targówku), a po kapitulacji w kilku obozach jenieckich na terenie Niemiec. W Arnswalde i Gross-Born redagował (ręcznie) „Przegląd Sportowy” (ponad 300 numerów) i był m. in. współorganizatorem zorganizowanej tam (1944) Olimpiady Obozowej (w imieniu swych kolegów składał przysięgę olimpijską oraz startował w biegu na 200 m i w sztafecie olimpijskiej). Po wyzwoleniu pracował w Referacie WF I Dywizji Pancernej gen. S. Maczka (wraz z T. Konopackim, A. Szenajchem i R. Wirszyłło) redagując rubrykę sportową w „Dzienniku Żołnierza” (organ I Dywizji Pancernej drukowany w Quakenbrueck).

Po powrocie do kraju (27 lipca 1947) został etatowym pracownikiem „Przeglądu Sportowego” (1 sierpnia 1947), gdzie zajmując się kolarstwem, podnoszeniem ciężarów i łyżwiarstwem szybkim z powodzeniem pisał aż do przejścia na emeryturę (30 kwietnia 1970). Był jedną z najbarwniejszych postaci w ponad 100-letnich dziejach polskiego dziennikarstwa sportowego. Sekretarz i skarbnik Klubu Dziennikarzy Sportowych SDP (1952-1977). Działacz sportowy (PZLA, PZKol). Autor książki Biegi krótkie (1948) i współautor (wraz z  W. Szkielą i B. Tuszyńskim) opracowania Pół wieku AZS (1962). Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim OOP (1969) i Złotym Krzyżem Zasługi (1959). Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej. Dwukrotnie żonaty: z Józefą Kamińską (1929-1950) i Sabiną Jadwigą Bąkowską (1952), znaną sportsmenką (koszykówka) z którą miał jedyną córkę Małgorzatę (1953).

Zmarł nagle w czasie pracy (relacje dla „Dziennika Ludowego” z kolarskiego wyścigu Dookoła Austrii) w Bad Ischl – 4 czerwca 1977.

*1924 Paryż: lekkoatletyka, 100 m – 5 m. w VII przedb. (5 zaw.) i z wynikiem 11.4 odp. z konk. (zw. H. Abrahams, W. Brytania – 10.6); 200 m – 3 m. w XIV przedb. (3 zaw.) i z czasem 23.4 odp. z konk. (zw. J. Scholz, USA – 21.6).

*1928 Amsterdam: lekkoatletyka, 400 m – 5 m. w przedb. (5 start.) odp. z konk. (zw. R. Barbuti, USA – 47.8); sztafeta 4×400 m – 5 m. w przedb. na 5 start. sztafet. (zw. USA – 3.14.2). Partnerami w sztafecie byli: K. Biniakowski, S. Kostrzewski i F. Malanowski.

Bibl.: Tuszyński, Sportowe pióra, s. 244-254; Słownik WF, 1977, z. 4 , s. 76-78 (Zygmunt Głuszek); Weiss  Z. Chociaż Weiss na szóstym torze … , „Lekkoatletyka” , 1976 (nr 5-12) , 1977 (nr 1-11); Od Adamczaka do Zasłony; Encyklopedia Statystyczna LA , s. 95- 96, 112-115, 142, 151; Głuszek, Leksykon 1999, s. 361; Pawlak, Olimpijczycy, s. 279; Wryk, Akademicki, s. 151 i dalsze; AMAW (akta personalne Z.  Weissa); Weiss Z., własny zapis biograficzny (1974, 1976), zbiory autorów.