GERUTTO WITOLD (1912-1973)
ps. „Mefisto”, prawnik, ekonomista, miotacz i wieloboista, olimpijczyk z Londynu (1948), zasłużony działacz i organizator polskiej lekkoatletyki w okresie powojennym.
Urodzony 1 października 1912 w Charbinie, w rodzinie urzędnika pocztowego Jana (pracował przy linii telefonicznej trans syberyjskiej) i Julii Kolendo. Powrócił wraz z rodzicami do Polski (1918) i zamieszkał w Grodnie, gdzie ukończył: szkołę powszechną (1923), Gimnazjum Humanistyczne im. A. Mickiewicza (1931) i Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty w 76 pp. (1933-1934). Studia prawnicze podjął w Wilnie (1934-1935) i zakończył je na Wydziale Prawa UW (1938) z tytułem: mgr prawa – ekonomista.
Znakomite warunki fizyczne (194 cm, 87 kg ) i talent sprawiły, że już w gimnazjum startował w wielu konkurencjach lekkoatletycznych, by w końcu wybrać wieloboje (specjalność – rzuty). W pierwszej części kariery zawodniczej (międzywojennej) reprezentował barwy: Cresovii Grodno (1930-1934), AZS Wilno (1935) i Warszawianki (1936-1939). 7-krotny reprezentant Polski w meczach międzypaństwowych 1936-1939 (19 startów, 6 zwycięstw indywidualnych), 9-krotny mistrz kraju: w skoku wzwyż (1936, 1939), pchnięciu kulą (1936-1938), rzucie dyskiem (1936, 1937), rzucie oszczepem (1938) i 10-boju (1937). Uczestnik mistrzostw Europy w Paryżu (1938), gdzie odniósł swój największy sukces zdobywając w 10-boju tytuł wicemistrzowski (7006 pkt.). Wynik ten był rekordem Polski i życiowym Gerutty.
Pozostałe najlepsze wyniki tego zawodnika: 110 m pł. – 16.0 (7 maja 1939 Warszawa), wzwyż – 1.86 (18 sierpnia 1935 Budapeszt), tyczka – 3.50 (5 września 1938 Paryż ), w dal – 6.89 (18 czerwca 1939 Warszawa), kula – 16.02 (8 czerwca 1939 Łódź ), dysk – 45.82 (26 kwietnia 1936 Warszawa), oszczep – 60.90 (2 października 1949 Poznań).
Okres okupacji spędził w Warszawie, gdzie zawarł związek małżeński (4.04.1941) z Barbarą Jemielewską (lekarz stomatolog) z którą miał dwoje dzieci: Bognę (1942) i Mikołaja (1946). W czasie Powstania Warszawskiego wywieziony do Rzeszy (pracował w fabryce Zeissa jako „mechanik precyzyjny”). Po powrocie do kraju (1.10.1945) natychmiast włączył się w nurt odbudowy. Był jednym z pierwszych, którzy organizowali sport na zgliszczach Warszawy. Zawodnik i organizator klubu sportowego BOS (1945), a później także stołecznych klubów: Syreny (1946-1948) i Ogniwa (1949-1952). 8-krotny mistrz Polski: wzwyż (1945), kuli (1945, 1946), w dysku (1945, 1946) i oszczepie (1946-1948) i 6-krotny mistrz kraju w hali (wzwyż -1938, 1946, kula – 1938, 1939, 1946, kula oburącz – 1938). Uczestnik mistrzostw Europy w Oslo (1946). Po zakończeniu kariery zawodniczej (w 1949 ukończył kurs trenerski weryfikacyjno – unifikacyjny w Warszawie prowadzony przez Maurice Baqueta, b. trenera polskich lekkoatletów w latach dwudziestych), rozpoczął szeroko zakrojoną działalność społeczną w ruchu sportowym, początkowo w Ogniwie i CRZZ, a później w PZLA, PKOl i GKKF i T oraz na arenie międzynarodowej. Należał do ścisłego grona twórców potęgi polskiej lekkoatletyki po wojnie. Teoretyk i praktyk – szkoleniowiec (m. in. animator kariery sportowej A. Sosgórnika, E. Piątkowskiego, W. Komara). Wiceprezes PZLA, najpierw do spraw organizacyjnych, a potem sportowych, wreszcie prezes (1967-1968) PZLA. Od 1958 członek Komisji Technicznej IAFF, od 1965 członek Komitetu Europejskiego IAFF, a następnie członek Rady EAA. Jako wieloletni członek kierownictwa Centrali Przemysłowo-Handlowej „INCO” dbał również o rozwój sportu pracowniczego i rekreacji fizycznej na terenie zakładów pracy. Był współtwórcą zakładowego KS „Maraton” oraz współorganizatorem Międzyzakładowych Spartakiad Pracowników Stowarzyszenia PAX i Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych. Za wybitną działalność w rozwoju sportu był wyróżniony m. in. tytułem Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej oraz Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim OOP. Dotknięty nieuleczalną chorobą zmarł w Konstancinie 13 października 1973 i pochowany został na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach w Warszawie.
Bibl.: Słownik WF, 1976, z. 1, s. 121-123 (Maria Rotkiewicz); Głuszek, Leksykon 1999, s. 195-196; Pawlak, Olimpijczycy, s. 78-79; Gerutto W., Mój występ paryski, „Rocznik PZLA”, 1965 , s. 35 – 38; Mulak J., Na kanwie trzydziestolecia. Ludzie i problemy. „Rocznik PZLA” , 1974 , s. 30-72; Łojewski , Mecze mężczyzn, s. 40, 319; Rynkowski, Osiągnięcia, Wyniki MP, s. 59 , 63, 67, 70; MP mężczyzn 1945-2001 (oprac. PZLA niepubl.); Wyniki HMP 1933-2002 ( oprac. niepubl.); Mistrovstvi Evropy 1934-1974, s. 120 , 138, 139; Kurzyński, Osiągnięcia, Bilans , s. 100 , 105, 106, 108, 110, 111; Od Adamczaka do Zasłony (oprac. niepubl.); Kurzyński Indeks LA 1945-1956 (oprac. niepubl.); Encyklopedia (Statystyczna) LA, s. 109 , 131, 154, 156, 157; MES, t. 1, s. 175; zur Megede, Die Geschichte der olympischen Leichtathletik, t. 2, s. 37 , 41-42; CAW: AP 1272/ 67/571.
*1948 Londyn: kula – 10 m. w finale na 12 start. z wynikiem 14.37 (zw. Amerykanin W. Thompson – 17.12; 10-bój – 19 m. na 28 start. z wynikiem 6106 (zw. Amerykanin R. Mathias – 7139). Wyniki ind. Gerutty: 100 m – 12.1, w dal – 5.90, kula – 14.53, wzwyż – 1.70, 400 m – 55.4, 110 m pł – 17.0, dysk – 41.78, tyczka – 3.00, oszczep – 51.05 , 1500 m – 5.17.8.
| « powrót do listy |