Marian Woyna Orlewicz (1913-2011)




ps. „Orlewicz”, nauczyciel wf, wszechstronny narciarz, olimpijczyk z Garmisch Partenkirchen (1936), zasłużony trener i wychowawca całej plejady reprezentantów Polski.

Urodzony 5 października 1913 r. w Wadowicach, syn Ludwika Antoniego Dickmanna i Jadwigi Orlewicz; absolwent Studium Wychowania Fizycznego UJ (WSWF), magister wf., nauczyciel, trener. Wszechstronny narciarz, biegacz, dwuboista klasyczny, alpejczyk, TS Wisła Zakopane (1929-39) i Wisły Gwardii Zakopane (1946-49). Używał pseudonimu „Orlewicz”, nazwiska rodowego swojej matki, Kidy wbrew zakazom profesorów chciał uprawiać sport i brać udział w zawodach.

6-krotny mistrz Polski: na 18 km (1939), 5×10 km (1946-48), 7-krotny wicemistrz kraju: w slalomie (1936), zjeździe (1946), na 5×10 km (1932-33) i 4×10 km (1937-39), akademicki mistrz świata: (1937) Zell am See, Austria – komb. klas., (1947) Davos – 4×8 km, akademicki wicemistrz świata: (1939) Trondheim – komb. klas. i 3-krotny brązowy medalista AMŚ: (1939) Trondheim – 18 km, (1947) Davos – 16 km, komb. klas. W czasie II wojny światowej Woyna włączył się do działalności konspiracyjnej, m.in. w lutym 1945 r. jako członek TOPR wziął udział w wyprawie po rannych partyzantów, którzy za linia frontu po słowackiej stronie, zagrożeni bliskością oddziałów niemieckich, czekali na ratunek.

Po wojnie (startował do 1949 r.) położył wielkie zasługi w odrodzeniu i rozkwicie polskiego narciarstwa. Zasłużony trener, m.in. T. Kwapienia, S. Bukowskiego, Z. Krzeptowskiej, A. Krzeptowskiej, F. Gronia Gąsiennicy, H. Daniela Gąsiennicy, A. Kowalskiego, J. Pęksy-Czerniawskiej; kierownik wyszkolenia PZN w Zakopanem (1946-51), główny trener (od 1950) Wisły-Gwardii. Ogromne zasługi położył szkoleniu kadr. Prowadził kursy instruktorskie, trenerskie, sędziowskie. Przygotowywał zawodników do igrzysk w St. Moritz (1948), był kierownikiem ekipy w Cortinie d’Ampezzo (1956).

Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Rady Trenerów PZN. Publikował w periodykach sportowych liczne artykuły na temat teorii i praktyki narciarskiej. Jako sędzia prowadził zawody krajowe i międzynarodowe FIS. Członek grupy tatrzańskiej GOPR. Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej, odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim OOP. Zmarł 13 stycznia 2011 roku w Zakopanem.

*1936 Garmisch-Partenkirchen: 18 km
– 32. miejsce (75 zaw.) z czasem 1:23.27,0 (zw. E. Larsson, Szwecja, 1:14.38,0); 4×10 km – 7 m. (16 zesp.) z czasem 2:58.50,0 (zw. Finlandia, 2:41.33,0); komb. nor. – 25 m. (45 zaw.) z notą 363,8 (zw. O. Hagen, Norwegia, 430,3). W biegu zajął 18 m., w skokach 28 m.

Bibl.: Głuszek, Leksykon, 1999, s. 367; Iskier przewodnik, s. 441; Kapeniak, Tatrzańskie diabły, s. 30 i nast.; Kronika sportu, s. 951; MES, t. 2, s. 623; Pawlak, Olimpijczycy, s. 289; Porada, Starożytne i nowożytne igrzyska, s. 823; Szatkowski, Od Marusarza do Małysza, s. 92-97; Tajner, Legendy, s. 37-39; Wryk, Akademicki, s. 287, 357; Zdebska, Mistrzowie nart, s. 131-134; Zieleśkiewicz, Encyklopedia, s. 232; USC Wadowice, AU 5/1914.