Od 1 stycznia 2021 roku wchodzą w życie nowe przepisy antydopingowe, które obejmą wszystkie kraje na świecie, w tym Polskę. W kontekście przygotowań do Igrzysk Olimpijskich POLADA kładzie szczególny nacisk na informowanie i edukowanie o zmianach w przepisach polskich sportowców.
Najważniejsze zmiany w Światowym Kodeksie Antydopingowym dotyczą:
- Zmiany definicji dopingu i pojawienie się nowego naruszenia w postaci działania przeciw tzw. sygnaliście
- Zmiany w przepisach dotyczących wysokości kar za niektóre wykroczenia antydopingowe
- Zmiany w zakresie nowej kategorii substancji, tzw. substancji nadużywanych
Działania przeciw sygnaliście
Rozszerzenie definicji dopingu o: „działania zawodnika lub innej osoby, mające na celu zniechęcenie do powiadomienia władz lub wzięcie odwetu za powiadomienie władz” ma poprawić poczucie bezpieczeństwa tzw. sygnalistów. Osoby, które zgłaszają się np. do POLADA z wiedzą o stosowaniu nielegalnych substancji lub metod zabronionych prze zespoły, kluby, reprezentacje, pojedynczych zawodników – bardzo często są narażone na zastraszanie lub wręcz działania odwetowe. Od stycznia każdy kto będzie utrudniał sygnaliście poinformowanie o stosowaniu dopingu będzie podlegał nawet karze dożywotniego zawieszenia. – Nie może być tak, że osoby, dla których zdrowie i życie zawodników jest najważniejsze, i które w dobrej wierze zgłaszają do nas informację o nielegalnym stosowaniu środków lub metod zabronionych są ‘karane’ przez osoby z zarządów czy nawet samych sportowców. Chcemy jak najbardziej się da uchronić sygnalistę, a nieuczciwych wykluczyć ze sportowego świata. Sport to znacznie więcej niż tylko wyniki. To przede wszystkim postawa fairplay – wyjaśnia Michał Rynkowski dyrektor Polskiej Agencji Antydopingowej.
Zmiana wysokości kary za infuzje dożylne
Kolejna istotna kwestia odnosi się do zmiany przepisów w zakresie wysokości sankcji za przyjęcie infuzji dożylnej. Od stycznia 2021 r. maksymalna kara może wynieść 2 lata dyskwalifikacji. Do tej pory były to 4 lata. – Kiedy sprawa dyscyplinarna jest w trakcie sportowiec lub jego pełnomocnik mogą wnioskować, na podstawie nowych przepisów, o zmianę sankcji na łagodniejszą. O skrócenie kary mogą ubiegać się także zawodnicy będący już w trakcie jej odbywania – dodaje Rynkowski.
W Polsce w ostatnich miesiącach infuzje budziły wiele emocji. Jednak Światowy Kodeks Antydopingowy stanowi jednoznacznie o tej metodzie, jako zabronionej. Co więcej przepisy wskazują na trzy podstawowe powody, dla których tak jest. Pierwszy z nich dotyczy możliwości wypłukania legalnymi substancjami – substancji nielegalnych, kolejny odnosi się do kwestii zaburzeń profilu hematologicznego (krew ma określone właściwości, dzięki którym można rozpoznać nadużycia dopingowe, stosowanie wlewów zaburza prawidłowe odczyty). Ostatnia kwestia to wpływ na zwiększenie wydolności organizmu. Dodatkowo warto zaznaczyć, że stosowanie wlewów bez odpowiedniego przygotowania i odpowiedniego wykonania może grozić w skrajnych przypadkach nawet wstrząsem anafilaktycznym.
Substancje nadużywane – nowa kategoria w Kodeksie
Światowy Kodeks Antydopingowy od 2021 roku wprowadza nową kategorię substancji, tzw. nadużywanych. Chodzi tutaj o stosowanie niektórych substancji, które są przyjmowane w celu innym niż sportowy, a dokładniej o:
- kokainę, diamorfinę (heroinę)
- metylenodioksymetamfetaminę (MDMA/”ekstazy”)
- tetrahydrokanabinol (THC)
Jeśli u zawodnika zostaną wykryte powyższe substancje, ale ich użycie nie będzie miało związku z rywalizacją sportową – kara będzie wynosiła 3 miesiące. W przypadku gdy zawodnik podda się terapii odwykowej kara może zostać zredukowana do jednego miesiąca.
Należy podkreślić, że zawodnik zawsze ponosi odpowiedzialność za substancje, które zostały wykryte w jego organizmie. Dlatego tak ważna jest świadomość sportowców o istnieniu Kodeksu i o zmianach w przepisach. Do posiadania tej wiedzy zobowiązani są także wszyscy członkowie sztabów sportowych. POLADA coraz częściej prowadzi również śledztwa tzw. nieanalityczne. Walka z dopingiem nie ogranicza się tylko do badania próbek od zawodników. To także skuteczne przeciwdziałanie takim procederom, jak produkcja i wprowadzanie na rynek nielegalnych substancji. Za stosowanie dopingu nie odpowiadają tylko sportowcy. Dotyczy to także środowiska medycznego, fizjoterapeutycznego czy trenerskiego. W 2019 i 2020 roku liczba postępowań nieanalitycznych znacząco się zwiększyła.
Pełna treść Światowego Kodeksu Antydopingowego dostępna jest na podstronie Antydoping.
Poniżej przedstawiamy także dane statystyczne dotyczące spraw antydopingowych w Polsce. W 2019 roku na 4117 pobranych próbek potwierdzono 54 naruszenia przepisów.
Więcej informacji można znaleźć w Raporcie Rocznym POLADA.