Rola kobiet w sporcie jest coraz istotniejsza, udało się wiele zrobić, by budować parytety, ale wciąż wiele działań przed nami – mówi w Międzynarodowym Dniu Kobiet Andrzej Kraśnicki – prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego.
– Życzę wszystkim kobietom sportowcom oraz paniom zaangażowanym w rozwój sportu determinacji, satysfakcji z podejmowanych działań oraz realizacji celów i zamierzeń. Bez Was sport nie istnieje i należy nadal wzmacniać Waszą decyzyjną rolę – podkreśla prezes PKOl składając życzenia wszystkim kobietom polskiego sportu.
MKOl daje przykład
Sport jest jedną z najpotężniejszych platform promowania równości płci i wzmacniania pozycji kobiet i dziewcząt. Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl), jako lider ruchu olimpijskiego, jest odpowiedzialny za podejmowanie działań w zakresie prawa człowieka do równego traktowania i możliwości osiągania celów, zgodnie podstawową zasadą Karty Olimpijskiej. W 1996 r. MKOl podjął historyczny krok, jakim była zmiana, zawierająca wyraźne odniesienie do roli w promowaniu kobiet
w sporcie:
– Rolą MKOl jest (…) wspieranie i zachęcanie do promowania kobiet w sporcie na wszystkich poziomach i we wszystkich strukturach, mając na względzie realizację zasady równości kobiet i mężczyzn.
(Karta Olimpijska, rozdz. 1., par. 2., pkt. 8)
W maju 2021 roku MKOl zatwierdził 21 celów dotyczących równości płci i polityki włączenia na lata 2021-2024. Opierają się one na postępie osiągniętym w ramach Agendy Olimpijskiej 2020 oraz projektu IOC Gender Equality Review. Cele koncentrują się wokół pięciu obszarów: uczestnictwo, przywództwo, bezpieczny sport, portretowanie i alokacja zasobów.
We wrześniu 2022 roku po raz pierwszy w historii prezydent Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach mianował równą liczbę kobiet i mężczyzn do wszystkich komisji MKOl na rok 2022. To kamień milowy w wysiłkach MKOl na rzecz zwiększenia równowagi płci na poziomie zarządzania, co było kluczowym zaleceniem Agendy Olimpijskiej 2020 i Agendy Olimpijskiej 2020+5.
Rekomendacje MKOl w zakresie wzmacniania pozycji kobiet w sporcie dotyczą wielu poziomów. Liczne kampanie i projekty podkreślają m.in. znaczenie sprawiedliwego i równego przedstawiania kobiet w mediach (Przewodnik MKOl) oraz przeciwdziałanie przemocy. Jednak droga do osiągnięcia równości płci w sporcie jest bardzo długa, a w wielu krajach nawet się jeszcze nie rozpoczęła.
Kobiety na igrzyskach olimpijskich
Igrzyska olimpijskie są obecnie największym, równym pod względem płci wydarzeniem sportowym na świecie. Jednak nie zawsze tak było. Kobiety w roli zawodniczek po raz pierwszy wzięły udział w igrzyskach olimpijskich w Paryżu w 1900 roku, cztery lata po pierwszych igrzyskach olimpijskich ery nowożytnej w Atenach. Pomimo powściągliwości Pierre’a de Coubertin, 22 kobiety z całkowitej liczby 997 sportowców rywalizowały w pięciu sportach: tenisie, żeglarstwie, krokiecie, jeździectwie i golfie, choć tylko golf i tenis miały zawody tylko dla kobiet.
Od tego czasu udział kobiet stale wzrasta. Stanowiły one ponad 48% procent wszystkich uczestników igrzysk w Tokio w 2021 roku (5 457 kobiet z 11 420 sportowców), w porównaniu z 23% podczas igrzysk w Los Angeles w 1984 roku i nieco ponad 13 % na igrzyskach w 1964 roku w Tokio. Igrzyska w Pekinie w 2022 były najbardziej zrównoważonymi pod względem płci zimowymi igrzyska olimpijskimi w historii – kobiety stanowiły rekordowe 45 % sportowców. Oprócz tego, że IO Tokio 2020 były najbardziej zrównoważonymi pod względem płci letnimi igrzyskami w historii, wprowadzono tam zmianę zasady, która pozwoliła jednemu mężczyźnie i jednej kobiecie wspólnie nieść flagę podczas ceremonii otwarcia. 91% Narodowych Komitetów Olimpijskich delegowało kobietę niosącą flagę, co znacznie zwiększyło widoczność zawodniczek podczas tego ikonicznego wydarzenia. Osiągnięcie pełnej równości płci na igrzyskach olimpijskich będzie miało miejsce w Paryżu w 2024 roku.
W ciągu ostatnich 20 lat MKOl zwiększył również liczbę konkurencji dla kobiet w programie olimpijskim, we współpracy z międzynarodowymi organizacjami i komitetami organizacyjnymi. Dzięki dodaniu boksu kobiet, igrzyska olimpijskie w Londynie w 2012 r. były pierwszymi, w których kobiety rywalizowały we wszystkich dyscyplinach sportu w programie olimpijskim. Ponadto, dodano również wiele nowych konkurencji mieszanych, aby dalej promować różnorodność i równość płci (np. w programie IO Tokio 2020 było ich dwa razy więcej niż podczas IO Rio de Janeiro 2016).
W tym obszarze jest jednak jeszcze wiele do zrobienia. Podczas gdy poczyniono wielkie postępy w celu zrównoważenia liczby sportowców płci męskiej i żeńskiej uczestniczących w igrzyskach olimpijskich, liczba trenerek na poziomie wyczynowym pozostaje wyjątkowo niska. W ostatniej dekadzie kobiety stanowiły zaledwie 10 % wszystkich trenerów akredytowanych na letnie i zimowe igrzyska, liczba ta wzrosła do 13 % w Tokio w 2021 roku. Projektami MKOl, które mają wzmocnić pozycję kobiet w tym obszarze oraz podnieść świadomość społeczną na temat roli trenerek są m.in. IOC Coaches Lifetime Achievement Award oraz Women in Sport High-performance pathway programme.
#ModaNaKobietyWSporcie
W Polskim Komitecie Olimpijskim działa Komisja Sportu Kobiet. Jej głównym celem jest podejmowanie inicjatyw związanych z propagowaniem idei olimpizmu i umacniania roli sportu kobiecego w społeczeństwie. Komisja promuje międzynarodowe porozumienia i współpracę w zakresie sportu kobiet oraz wzmacnia pozycję kobiet profesjonalnie zaangażowanych w proces szkolenia olimpijskiego (trenerki, lekarki, działaczki, specjalistki różnych dziedzin). Do zadań członków komisji należy również utrzymywanie kontaktu z olimpijkami oraz dążenie do reprezentatywnego udziału kobiet w organach decyzyjnych, zajmujących się sportem olimpijskim na poziomie centralnym, związkowym i klubowym. Komisja Sportu Kobiet jest organizatorem corocznego konkursu ,,Trenerka Roku’’. Laureatki i laureatów XXII edycji poznamy już w kwietniu!
Wspólnym celem jest stworzenie pozytywnego klimatu społecznego wokół tematyki miejsca kobiety w polskim sporcie – stąd hasztag #ModaNaKobietyWsporcie. Miejmy nadzieję, że dzięki tego typu inicjatywom o pełnoprawną i silną obecność kobiet w sporcie nie trzeba będzie długo zabiegać, a będzie ona stałym, naturalnym i pozytywnym zjawiskiem – mówi przewodnicząca Komisji Sportu Kobiet Grażyna Rabsztyn.
Duże zmiany zaczynają się często od małych kroków. Coraz więcej polskich olimpijek angażuje się w działania, które mają na celu podniesienie świadomości na temat specyfiki sportu kobiet. Warto wymienić choćby udział Moniki Pyrek w kampanii With Women We Run, autorski projekt Otylii Jędrzejczak „Mistrzynie w szkołach”, trening odpuszczania perfekcjonizmu autorstwa Oktawii Nowackiej. Polskie olimpijki zwracają też uwagę na problem depresji wśród kobiet w sporcie, profilaktyki chorób kobiecych (Agnieszka Kobus-Zawojska, Małgorzata Hołub-Kowalik), blaski i cienie łączenia macierzyństwa z karierą sportową bądź powrót do sportu po okresie ciąży (Justyna Kowalczyk-Tekieli, Weronika Nowakowska, Karolina Naja).
Przeczytaj także:
